An analysis of effective uncertainty in Imami jurisprudence and Iranian law and its comparison with Egyptian law

Document Type : Original Article

Authors

1 Visiting Professor, Islamic Azad University, Central Tehran Branch

2 Academic staff member and head of the Faculty of Law, Central Tehran Branch, Islamic Azad University

3 Full Professor of the Department of Private and Islamic Law, Faculty of Law, University of Tehran

Abstract

Today, traditional perceptions of the rules that all aspects of the deal are identified at the moment of concluding is difficult and in some cases has been abandoned. On the other hand, the analysis in the sources of jurisprudence on the rule of uncertainty and all of rules it shows any ignorance in which probability is harmed is not effective in invalidating the contract and therefore it can be divided into effective and ineffective and from dividing uncertainty into effective and ineffective interpretations of Effective uncertainty's theory . Such a division is seen in Egyptian law, and it is considered ineffective in the case of today transactions that are not rational. This division is also justified in Imamiyya jurisprudence, because in jurisprudence, uncertainty means a danger and danger is a possibility of harm that the rational way avoids, Therefore, if the custom has not turned away from ignorance for social needs, but rather succeeded, such an ignorance is not considered to be a pride and does not affect the validity or invalidity of the contract. In the present study, library and digital resources have been gathered through the use of analytical method to discover the sentence and offer suggestions

Keywords

Main Subjects

References

  1. آخوند خراسانی، محمدکاظم؛ حاشیه بر مکاسب؛ ج۱، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1406ق.
  2. ابن‌بابویه (صدوق)، محمدبن‌علی؛ عیون أخبارالرضا†؛ ج2، چ۳، قم: مکتبة الحیدریه، 1431ق.
  3. ابوجیب، سعدی؛ القاموس‌الفقهی؛ دمشق: انتشارات دارالفکر، 1402ق.
  4. اسلامی‌پناه، علی؛ معلوم‌بودن مورد معامله در حقوق ایران و فقه اسلامی و بررسی تطبیقی آن در حقوق فرانسه و کامن‌لا (رساله دکتری)؛ تهران: دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1380.
  5. اصفهانی، محمدحسین؛ الإجاره؛ چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به حوزه علمیه قم، 1409.
  6. اعتضاد، محمد؛ «در غرر و دلیل آن»، مجله کانون وکلا؛ ش۱۱، فروردین 1329، ص48ـ51.
  7. امامی، سیدحسن؛ حقوق مدنی؛ ج2، چ۳، تهران: انتشارات اسلامیه، 1371.
  8. انصاری، مرتضی؛ مکاسب؛ ج4، 5 و 6، چ7، قم: مجمع‌الفکر الإسلامی (کنگره)، 1427ق.
  9. ایزدی‌فرد، علی‌اکبر؛ «عرف و جایگاه آن در استنباط احکام شرعی»، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی؛ ش۱، زمستان 1388، ص45ـ73.
  10. بروجردی عبده، محمد؛ کلیات حقوق اسلامی؛ چ۳، تهران: انتشارات گنج دانش، 1380.
  11. بصیری، حمیدرضا؛ «معلوم‌بودن عوضین در عقد صلح در مقام معامله»، فصلنامه علوم انسانی و اسلامی رهنمون؛ ش29 و30، زمستان و بهار 1389ـ1388، ص81ـ104.
  12. بعلبکی، روحی؛ المورد، قاموس عربی ـ انکلیزی؛ بیروت: دارالعلم للملایین، 1998م.
  13. بهاروندی، احمد؛ «بیان و اثبات تفاوت ماهوی معاملات مبتنی بر غرر و قراردادهای پوشش ریسک ازنظر فقه امامیه»، مجله راهبردی یاس؛ ش18، تابستان 1388، ص224ـ243.
  14. پیرهادی، محمدرضا؛ «عقد احتمالی با تأکید بر بیع احتمالی»، فصلنامه دانشکده حقوق دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی؛ ش5ـ7، خرداد 1389، ص1ـ33.
  15. تمیمی مغربی، ابوحنیفه نعمان‌بن‌محمد؛ دعائم‌الإسلام؛ ج2، قاهره: دارالمعارف، 1383ق.
  16. جعفری لنگرودی، محمدجعفر؛ اندیشه و ارتقا؛ تهران: انتشارات گنج دانش، 1387.
  17. جعفری لنگرودی، محمدجعفر؛ ترمینولوژی در حقوق؛ چ۱۶، تهران: انتشارات گنج دانش، 1385.
  18. جعفری لنگرودی، محمدجعفر؛ فلسفه أعلی در علم حقوق؛ تهران: انتشارات گنج دانش، 1387.
  19. جناتی، محمدابراهیم؛ منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامی؛ تهران: انتشارات کیهان، 1370.
  20. حسینی عاملی، سیدمحمدجواد؛ مفتاح‌الکرامة فی شرح قواعدالعلامة؛ بیروت: دارالتراث، 1418ق.
  21. حلّی، جعفر‌بن‌حسن؛ مختلف‌الشیعة فی‌الأحکام الشریعة؛ ج5، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1483ق.
  22. حلّی، محمدبن‌ادریس؛ السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی؛ ج2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1410ق.
  23. خمینی، سیدروح‌الله؛ کتاب البیع؛ ج3، تهران: مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینیŠ، 1421ق.
  24. خویی، سید ابوالقاسم، مصباح‌الفقاهة؛ ج5، بیروت: دارالهادی، 1412ق.
  25. خویی، سیدابوالقاسم؛ مستند العروةالوثقی؛ قم: مؤسسة الإحیاء آثار الإمام الخوییŠ، 1421ق.
  26. داراب‌پور، مهراب؛ «ثمن شناور»، مجله تحقیقات حقوقی؛ ش 21 و 22، زمستان 1377، ص221ـ283.
  27. دهخدا، علی‌اکبر؛ فرهنگ فارسی دهخدا؛ ج31، تهران: انتشارات مؤسسه دهخدا، 1370.
  28. دیوان داوری دعاوی ایران علیه امریکا؛ فرهنگ اصطلاحات حقوقی انگلیسی به فارسی؛ تهران: انتشارات گنج دانش، 1387.
  29. رشتی، میرزاحبیب‌الله؛ کتاب الإجارة؛ [بی‌جا]: [بی‌نا]، 1311ق.
  30. رفیعی، محمد تقی؛ حقوق مدنی تطبیقی (مقالات اهدایی به دکتر صفایی)؛ چ6، تهران: انتشارات سمت، 1393.
  31. رفیعی، محمدتقی؛ مطالعه تطبیقی غرر در معامله؛ قم: مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، 1378.
  32. زبیدی، سیدمحمدمرتضی؛ تاج‌العروس من جواهرالقاموس؛ بیروت: دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع، 1414ق.
  33. سنهوری، عبدالرزاق احمد؛ الوسیط فی شرح القانون‌المدنی الجدید؛ ج۳ و ۴، چ۳، بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه، 2000م.
  34. سنهوری، عبدالرزاق احمد؛ مصادرالحق فی فقه‌الإسلامی؛ ج3، بیروت: دار إحیاء التراث‌العربی، 1997م.
  35. سیوطی، عبدالرحمن‌بن‌ابی‌بکر؛ الأشباه والنظایر فی‌الفروع؛ بیروت: دارالفکر، 1415ق.
  36. شرتونی، سعید؛ أقرب‌الموارد فی فصح‌العربیة والشوارد؛ قم: مؤسسة النصر، [بی‌تا].
  37. صفایی، سیدحسین؛ «نگاهی دیگر به ضابطه کفایت علم اجمالی درمورد معامله»، مجله تحقیقات حقوقی، ش59، پاییز 1391، ص41ـ61.
  38. صفایی، سیدحسین؛ قواعد عمومی قراردادها؛ چ۳، تهران: میزان، 1384.
  39. صفی‌پوری شیرازی، عبدالرحیم‌بن‌عبدالکریم؛ منتهی‌الأرب فی لغة‌العرب؛ تصحیح و تعلیق محمدحسن فؤادیان و علیرضا حاجیان‌نژاد؛ تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، 1393.
  40. صمدانی، مولانا اعجاز احمد؛ بانکداری اسلامی و غرر؛ تهران: نشر احسان، 1399.
  41. ضریر، صدیق محمدامین؛ الغرر فی‌العقود و آثاره فی تطبیقات‌المعاصرة؛ جدّه: المعهدالإسلامی للبحوث والتدریب، 1993م.
  42. ضریر، صدیق محمدامین؛ الغرر و أثره فی‌العقود فی‌الفقه الإسلامی؛ بیروت: دارالجیل، 1990م.
  43. طاهرخانی، حسین؛ «قرارداد با عوض شناور از دیدگاه اصول فقه»، نشریه حقوقی دادگستری؛ ش 43، تیر 1382، ص121ـ146.
  44. طاهرخانی، حسین؛ قرارداد با عوض شناور؛ تهران: انتشارات دادگستر، 1391.
  45. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم؛ سؤال و جواب؛ قم: انتشارات خدادادی، 1391.
  46. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم؛ حاشیه بر مکاسب؛ قم: انتشارات موسسه دارالعلم، 1378.
  47. عاملی (حرّ عاملی)، محمد‌بن‌حسن؛ وسائل‌الشیعة؛ ج12، قم: مؤسسه آل‌البیت‰، 1409ق.
  48. عاملی (شهید اول)، محمد‌بن‌مکی؛ القواعد والفوائد؛ قم: نشر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1314ق.
  49. عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین‌بن‌علی؛ الروضةالبهیة فی شرح المعة‌الدمشقیة؛ ج4، قم: کتابفروشی داوری، 1410ق.
  50. عراقی، آقا ضیاءالدین و علی کزازی؛ شرح تبصرةالمتعلمین؛ ج5، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1414ق.
  51. علیدوست، ابوالقاسم؛ فقه و حقوق قراردادها (ادله عام روایی)؛ چ۵، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1398.
  52. عمید، حسن؛ فرهنگ فارسی عمید؛ تهران: انتشارات امیرکبیر، 1358.
  53. فیض، علیرضا؛ مبادی فقه و اصول؛ چ۱۸، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، 1385.
  54. کاتوزیان، ناصر؛ دوره عقود معیّن؛ ج1، چ۹، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1384.
  55. کاتوزیان، ناصر؛ قواعد عمومی قراردادها؛ ج2، چ6، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1394.
  56. گیلانی (میرزای قمی)، ابوالقاسم؛ جامع‌الشتات؛ ج1، تهران: مؤسسه کیهان، 1414ق.
  57. محقق داماد، سیدمصطفی؛ حقوق قراردادها در فقه امامیه؛ ج1، تهران: انتشارات سمت، 1389.
  58. محقق داماد، سیدمصطفی؛ قواعد فقه؛ ج5، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، 1399.
  59. محمدی، ابوالحسن؛ قواعد فقه؛ چ6، تهران: نشر میزان، 1382.
  60. محمدی، ابوالحسن؛ مبانی استنباط حقوق اسلامی؛ چ۳۳، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1388.
  61. محمودزاده، خسرو؛ عقد احتمالی در حقوق ایران و مصر (پایان‌نامه کارشناسی ارشد)؛ تهران: دانشگاه علامه طباطباییŠ، 1392.
  62. مراغه‌ای، سیدمیرعبدالفتاح؛ عناوین‌الفقهیة؛ ج2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علیمه قم، 1417ق.
  63. مظفر، محمدرضا؛ اصول فقه؛ ج1، قم: نشر دانش اسلامی، 1405ق.
  64. معروف الحسنی، سیدهاشم؛ نظریة العقد فی فقه‌الجعفری؛ بیروت: منشورات مکتبة هاشم، [بی‌تا].
  65. معین، محمد؛ فرهنگ فارسی؛ ج2، چ۴، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1360.
  66. مقدس اردبیلی، احمدبن‌محمد؛ مجمع‌الفائدة و‌البرهان إلی إرشاد‌الأذهان؛ ج8، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1404ق.
  67. نایینی، محمدحسین؛ منیةالطالب؛ ج2، قم: مؤسسة النشر‌الإسلامی، 1418ق.
  68. نجفی (کاشف‌الغطاء)، محمدحسین؛ تحریرالمجلة؛ ج1، نجف: نشر المکتبةالمرتضویه، 1422ق.
  69. نجفی، محمدحسن؛ جواهرالکلام فی شرح شرائع‌الإسلام؛ ج22، چ۷، بیروت: انتشارات دار إحیاء التراث‌العربی، 1404ق.
  70. نراقی، ملااحمد؛ عوائد‌الأیام؛ قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، 1417ق.
  71. نوری، محمدعلی؛ ترجمه قانون مدنی مصر؛ تهران: انتشارات گنج دانش، 1392.
  72. وحدتی شبیری، سیدحسن؛ مجهول‌بودن مورد معامله؛ چ 1، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، 1379.

Files

Share

How to cite

Statistics