روایی و کارایی تبعیض مثبت در احقاق حقوق زنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگاه فرهنگ و اندیشهاسلامی قم

2 استاد پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

یکی از ادعاهایی که اغلب فمینیست‌ها بر آن پافشاری کرده‌اند مسألة تساوی زنان با مردان است. آنان با این ادعا خواهان آن شده‌اند که زنان حقوقی برابر با مردان داشته باشند. این امر مستلزم آن است که تمامی تبعیض‌های موجود میان زن و مرد از میان برداشته شود. در این مورد تبعیض را نباید تنها تبعیض منفی دانست بلکه «رفع کلیه تبعیض‌ها» شامل تبعیض‌های مثبت نیز می‌شود. با این حال ما شاهد آن هستیم که کشورهای غربی از اعمال تبعیض مثبت حمایت می‌کنند. بر این اساس در تخصیص امکانات، منابع و مشاغل جانب زنان را ترجیح داده و این نوع تبعیض را ناعادلانه تلقی نکرده است. حال آن‌که بر اساس اصل مورد پذیرش مکاتب فلسفی غرب، اصل اولیّه از نظر عدالت، برابری همة افراد در تخصیص امکانات و برخورداری از آن‌ها است. بنابراین نظریه‌پردازان عدالت ناگزیر خواهند بود تا دلایل قابل قبولی در توجیه طرح‌شان ارائه نمایند .
از این رو در این پژوهش به دنبال آن هستیم که دو موضوع روایی و کارایی تبعیض مثبت را بر اساس فلسفة لیبرالیسم و لیبرتارینیسم مورد پژوهش قرار دهیم و ملاحظه کنیم که آیا دلایل موجهی برای اعمال تبعیض مثبت وجود دارد یا نه و آیا تبعیض مثبت می‌تواند اهدافی را که برای آن در نظر گرفته می‌شود محقق کند؟

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. آوینی، سیدمرتضی؛ توسعه و مبانی تمدن غرب؛ چ3، تهران: ساقی، 1381.
  2. ابن‌بابویه، محمدبن‌علی؛ علل‌الشرائع؛ قم: کتابفروشی داوری، 1385.
  3. ابن‌شعبه حرّانی، حسن‌بن‌علی؛ تحف‌العقول؛ قم: جامعه مدرسین، 1404ق.
  4. ارسطو؛ سیاست؛ ترجمه حمید عنایت؛ تهران: انتشارات آموزش و انقلاب اسلامی، 1371.
  5. پاک‌نیا، محبوبه و مردیها، مرتضی؛ سیطره جنس؛ چاپ سوم، تهران: نشر نی، 1394.
  6. تانگ، رزمری؛ درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی؛ ترجمه منیژه نجم عراقی؛ چ4، تهران: نشر نی، 1394.
  7. دهخدا، علی‌اکبر؛ لغت‌نامه دهخدا؛ ج4، چ2، تهران: انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1377.
  8. راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد؛ مفردات ألفاظ‌القرآن؛ چ1، بیروت: دارالقلم، 1412ق.
  9. رضایی، تکتم؛ «جانبداری افزون بر حقوق»، نقد و نظر؛ ش12، پاییز 1378، ص16-29.
  10. زیبایی‌نژاد، محمدرضا؛ درآمدی بر نظام شخصیت زن در اسلام؛ چ16، قم: مرکز نشر هاجر، 1391.
  11. سامرویل، جنیفر؛ فمینیسم و خانواده؛ ترجمه محمود ارغوان؛ چ1، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1388.
  12. سروش محلاتی، محمد؛ «جایگاه عدالت در استنباط مسائل فقهی حقوقی زنان»، ماهنامه پیام زن؛ ش155، بهمن 1383، ص132-163.
  13. سندل، مایکل؛ عدالت: کار درست کدام است؟؛ ترجمه حسن افشار؛ چ1، تهران: نشر مرکز، 1393.
  14. سندل، مایکل؛ لیبرالیسم و محدودیت‌های عدالت؛ ترجمه حسن افشار؛ چ1، تهران: نشر مرکز، 1394.
  15. عربی، سید‌هادی؛ نظریات عدالت توزیعی؛ چ1، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1395.
  16. علاسوند، فریبا؛ «نسبت زن و مرد»، دانشنامه فاطمی؛ ج4، چ1، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1393.
  17. فرنسیس، بابت؛ شش نیرنگ فمینیسم؛ ترجمه سیدامیرحسین سرکشیکیان (چاپ‌شده در کتاب نقد فمینیسم؛ به‌کوشش سیدجعفر حق‌شناس)؛ چ1، قم: انتشارات پژوهشکده باقرالعلوم†، 1389.
  18. فریدمن، جین؛ فمینیسم؛ ترجمه فیروزه مهاجر؛ چ4، تهران: آشیان، 1389.
  19. فکوهی، ناصر؛ «سازوکار تبعیض مثبت به‌مثابه ابزار محرومیت‌زدایی»، پژوهش زنان؛ ش3، پاییز 1384، ص115-141.
  20. فیگز، کیت؛ زنان و تبعیض: تبعیض جنسی و افسانه فرصت‌های برابر؛ ترجمه اسفندیار زندپور؛ چ3، تهران: گل آذین، 1388.
  21. فیومی، احمدبن‌محمد؛ المصباح‌المنیر؛ ج۲، چ1، قم: منشورات دارالرضی، [بی‌تا].
  22. قاری سیدفاطمی، سیدمحمد؛ «تحلیل مفاهیم کلیدی حقوق بشر معاصر»، مجله تحقیقات حقوقی؛ ش33ـ34، 1380، ص209-265.
  23. قربان‌نیا، ناصر و همکاران؛ بازپژوهی حقوق زن؛ ج2، چ1، تهران: روز نو، 1384.
  24. کاتوزیان، ناصر؛ مبانی حقوق عمومی؛ چ1، تهران: نشر دادگستر، 1377.
  25. کلینی، محمدبن‌یعقوب؛ الکافی؛ تحقیق علی‌اکبر غفاری؛ تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1407ق.
  26. گرجی ازندریانی، علی‌اکبر؛ «تبعیض مثبت: تبعیض عادلانه یا درمان اثرات تبعیض»، مجله تحقیقات حقوقی؛ ش55، پاییز 1390، ص331-363.
  27. لاک، جان؛ رساله‌ای درباره حکومت؛ ترجمه حمید عضدانلو؛ چ1، تهران: نشر نی، 1387.
  28. مطهری، مرتضی؛ فلسفه اخلاق؛ چ41، تهران: صدرا، 1393.
  29. مطهری، مرتضی؛ عدل الهی؛ چ15، تهران: صدرا، 1379.
  30. معین، محمد؛ فرهنگ فارسی؛ چ2، تهران: انتشارات گلی، 1388.
  31. منسبریج، جین و دیگران؛ دو جستار درباره فلسفه سیاسی فمینیسم؛ ترجمه نیلوفر مهدیان؛ تهران: نشر نی، 1387.
  32. مهرپور، حسین؛ مباحثی از حقوق زن؛ چ1، تهران: انتشارات اطلاعات، 1379.
  33. میشل، آندره؛ جنبش اجتماعی زنان؛ ترجمه هما زنجانی‌زاده؛ چ1، مشهد: نیکا، 1383.
  34. نوری، حسین‌بن‌محمدتقی؛ مستدرک‌الوسائل و مستنبط‌المسائل؛ قم: مؤسسه آل‌البیت‰، 1408ق.
  35. واربرتون، نایجل؛ الفبای فلسفه؛ ترجمه مسعود علیا؛ چ10، تهران: ققنوس، 1395.
  36. هدایت‌نیا، فرج‌الله؛ «مبانی نظری عدالت استحقاقی در حقوق زنان»، فصلنامه حقوق اسلامی؛ ش42، پاییز 1393، ص39-63.
  37. هنسن، جوزف؛ آرایش، مد و بهره‌کشی زنان؛ ترجمه افشنگ مقصودی؛ چ3، تهران: گل آذین، 1392.
    1. Amar, Vikram and Richard H. Sander, Does affirmative action hurt minorities?, Los Angeles Times, 26 September 2007, available at: http: //articles. latimes. com/2007/sep/26/opinion/la-oe-sander26sep26.
    2. Blais, Melissa and Dupuis-Déri, Francis, "Masculinism and the Antifeminist Countermovement. " Social Movement Studies: Journal of Social, Cultural and Political Protest, 11:1 (2012).
    3. De Castella, Tom, Just who are men's rights activists?", BBC, 2 May 2012, available at: https: //www. bbc. com/news/magazine-17907534.
    4. http: //www. ion. ir/news/137738. htmlکلینتون: ترامپ زنان را سگ می‌داند.
    5. Lane, Jan-Erik, Constitutions and political theory, Manchester University Press, 1996.
    6. Mélin-Soucramanien, Ferdinand, Le principe d'égalité dans la jurisprudence du Conseil constitutionnel, Paris, Economica, 1997.
    7. Messner, Michael A. Politics of Masculinities: Men in Movements, Lanham: Rowman & Littlefield, 1997.
    8. Moens, Gabriel, The Politics of Affirmative action: the new discrimination, Sydny, Centre for Independent Studies (CIS) , 1985.
    9. Oxford English Dictionary Online (3rd ed.). Oxford University Press. 2000.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار