نزاکت قضایی: معیارهای تشخیص و مصادیق آن در نظام حقوقی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حقوق بین‌الملل، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد گروه حقوق بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

انسان به حکم فطرت آزاد است و محدودیت را در هیچ شکل آن نمی‌پذیرد. با این حال برخی مشاغل به سبب جایگاه ممتازی که در جامعه دارند، مستلزم محدودیت‌های خاصی می‌باشند که باید توسط متصدیان آنها رعایت شود. قضاوت یکی از این مناصب است که همواره پیوند ناگسستنی با محدودیت‌های حرفه‌ای خود تحت عنوان نزاکت یا شئونات قضایی دارد. شئونات قضایی از یک سو از چنان اهمیتی برخوردارند که در صورت عدم توجه به آنها، فرد صلاحیت تصدی منصب قضا را علیرغم داشتن شایستگی‌های دیگر نظیر توانایی‌های علمی و عملی، از دست خواهد داد و از سوی دیگر برداشت نادرست از آن می‌تواند دستاویز تعرض به استقلال و امنیت شغلی قضات گردد. علیرغم وجود این ضرورتها؛ مفهوم و مصادیق رفتار خلاف شأن قضایی همواره موضوعی مبهم و مجمل بوده که قضات را در برزخی از تعیین رفتار موافق یا مخالف با شئونات قضاوت قرار داده است. در این نوشتار سعی خواهد شد تا مفهوم، مصادیق و معیارهای تشخیص رفتار خلاف شأن قضایی در نظام حقوقی ایران بررسی گردد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1.  

    1. آساکوچی، آندرا؛ «استقلال و بی‎طرفی قضات، شرط بنیادین محاکمه عادلانه»؛ ماهنامه قضاوت، ش47، مهر و آبان 1386.
    2. بهادری، علی و لطیفه حسینی؛ «اصول دادرسی عادلانه در پرتو اندیشه اسلامی و نظام حقوقی داخلی»؛ مطالعات حقوق بشر اسلامی، ش7، 1393.
    3. ترزمی‎نژاد، وحیده و شهرام جمشیدی؛ «نقش رسانه و مطبوعات در تصمیمات کیفری قضات و اجرای احکام مبتنی بر عدالت»؛ مطالعات رسانه‎ای، ش3، پاییز 1393.
    4. تنهایی، ابوالحسن؛ در آمدی بر مکاتب و نظریه‎های جامعه شناس؛ مشهد: نشر مرندیز، 1371.
    5. حلی، نجم‎الدین جعفربن‌حسن؛ شرائع الاسلام فی الحلال و الحرام؛ ج4، چ2، قم: مؤسسه اسماعیلیان، 1408ق.
    6. خادم‌العموم، علی؛ «عدالت در انگلستان بخش 4»؛ مجله کانون وکلا، ش90، خرداد و تیر 1343.
    7. شهید ثانی، زین‎الدین‌بن‌علی؛ شرح لمعه؛ قم: انتشارات داوری، 1410ق.
    8. ـــــ؛ مسالک الافهام؛ قم: موسسه المعارف الاسلامیه، 1413ق.
    9. شهیدی، سپیده و رضا ایران‎مهر؛ «شرافت شغلی و استقلال در رأی اساس کار قضات است»؛ مجله قضاوت، ش68، اسفند 1389.
    10. صوفی‎آبادی، محمود؛ «بررسی شرط عدالت در قاضی و شاخصه‎های عدالت قضایی در فقه و حقوق ایران»؛ پژوهش‎های فقه و حقوق اسلامی، ش15، بهار 1388.
    11. کریم‎زاده، احمد؛ آراء دادگاه‎های عالی انتظامی قضات در امور کیفری؛ تهران: نشر میزان، 1381.
    12. کلینی، محمدبن یعقوب؛ اصول کافی؛ ج3، چ1، ترجمه و توضیح سیدمهدی آیت‌اللهی؛ تهران: انتشارات جهان‌آرا، 1386.
    13. مهدوی، ابراهیم؛ «دادگستری چیست؟ وظائف آن کدام است؟ قضات چه کسانی هستند؟»؛ مجله کانون وکلا، ش89، فروردین و اردیبهشت 1343.
    14. نجفی، محمدحسن؛ جواهر الکلام فی شرایع الاسلام؛ ج40، چ1، قم: مؤسسه‎النشر الاسلامی، 1434ق.
    15. یزدی، محمدعلی؛ «آداب قضاوت»؛ مجله فقه اهل بیت، ش41، بهار 1384.
      1. “Guide to Judicial Conduct of England and Wales”; available at: <www.judiciary.gov.uk/Resources/JCO/Documents/guidance_ guide_to_judicial_conduct_update_2008.pdf>, accessed Dec 2018.
      2. “Judicial compensation”; United States Courts, available at: <http://www.uscourts.gov/judges-judgeships/judicialcompensatio n>, accessed Dec. 2018.
      3.  “Judicial Ethics Opinion”; Okla. judicial ethics advisory panel, 2011, available at: <http://www.oscn.net/applications/oscn/ DeliverDocument.asp?CiteID=464147>, accessed Dec. 2018.
      4. “Massachusetts judicial ethics commentary”; CJE opinion, 2011, available at: <http://www.mass.gov/courts/sjc/cje/2011-6n.html>, accessed Dec. 2018.
      5. “New York Advisory Commentary on Judicial Ethics Opinion”; 2009, available at: <www.nvcourts.gov/ip/judicialethics/opinions/ 08-176.htn>, accessed Dec. 2018.
      6. “Text of Model Code of Judicial Conduct”; The American Bar Association, February 2007, available at: <https://www.american bar.org/groups/professional_responsibility/resources/judicial_ethics_regulation/mcjc.html>, accessed Dec. 2018.
      7. Bowcott, Owen; “Women make up only 25% of judges in England and Wales”; Guardian, 2014, available at: <https://www.thegua rdian.com/law/2014/oct/09/uk-lags-europe-gender-balance-judiciary>, accessed Dec. 2018.
      8. Bybee, Keith; “US. Public Perception of the Judiciary: Mixed Law and Politic”; Jurist-Forum, 2011; available at: <http://jurist.org/for unV2011/04/us-public-pereeption-ofthe-judiciary-mixed-law-and-politics.php>, accesed Dec. 2018.
      9. Crowell, Michael; “Judicial Ethics and Social Media”; School of Government, University of North Carolina, 2015; available at: <https://www.sog.unc.edu/sites/www.sog.unc.edu/files/Judges social media July15.pdf>, accessed Dec. 2018.
      10. ECOSOC; “strengthening basic principles of judicial conduct”, Annex, Bangalore Principles of Judicial Conduct, 2006.
      11. Ethics Comm. of The Ky. Judiciary, Formal Judicial Ethics op. JE-119 2010, available at <http://www.courts.ky.govNR/rdonlyres/ FA22C251-1987-4AD9-999BA326794CD62E/0/JE119.pdf>, accessed Dec. 2018.
      12. Fla. Sup. Ct., Judicial Ethics Advisory Comm., op. 2010-5. Available at <http://wwwjud6.orgi LegalCommunity/LegalPracticeiopinions/ jeacopinions/2010/2010-05.html>, accessed Dec. 2018.
      13. Geyh, Charles Gardner; When Courts & Congress Collide: the Struggle for Control of America's Judicial System; London: Resnik, 2006.
      14. Hartley, Roger E. & James W. Douglas; “budgeting for state courts: the perceptions of key officials regarding the determinants of success”; Justice System Journal 24, 2003: 251-263.
      15. Hartley, Roger E.; “It Is Called Lunch: Judicial Ethics and the Political and Legal Space for the Judiciary to Lobby”; Arizona Law Review 56, 2014.
      16. Hullt, Helia Garrido; “Why We Can't be Friends: Preserving Public Confidence in the Judiciary through Limited Use of Social Networking”; Syracuse Law Review 63, 2013.
      17. Judicial Group on Strengthening Judicial Integrity; Resource Guide on Strengthening Judicial Integrity and Capacity; United Nation Office on Drugs and Crime, Vienna, 2011.
      18. Knaul, Gabriela; “Report of the Special Rapporteur on the Independence of Judges and Lawyers to Human Right Council”; A/HRC/26/32, 2014.
      19. Mass. Jud. Ethics Comm., Cje Op. No. 2011-6, available at <http://www.mass.gov/courts/sjc/cje!2011-6n.htinl>, accessed Dec. 2018.
      20. McKay, Robert B.; “the judiciary and non-judicial activities”; Law & Contemp. Probs. 9, 1970.
      21. N.Y. Advisory Comm. on Judicial Ethics; op. 08-176 2009. available at <www.nvcourts.gov/ip/judicialethics/opinions/08-176.htn>, accessed Dec. 2018.
      22. Neitz, Michele Benedetto; “socioeconomic bias in the judiciary”; Cleveland State Law Review 61, 2013: 137.
      23. Okla. Judicial Ethics Advisory Panel; Judicial Ethics op. 2011-3. WL 3715149 July 6, 2011.
      24. S.C. Advisory Comm. on Standards of Judicial Conduct; op. 17-2009, available at <http://www.sccourts.org/advisoryOpinions/ html/17-2009.pdf>, accessed Dec. 2018.
      25. Thomas, J.B.; Judicial Ethics in Australia; Sydney: Law Book Company, 1988.
      26. United Nation Office on Drugs and Crime; “Commentary on the Bangalore Principles of Judicial Conduct”, Sep. 2007.
      27. Vickrey, William C., Joseph L. Dunn & J. Clark Kelso, “access to justice: a broader perspective”; Loy. L.A. Rev. 42, 2009: 1147-1182.
      28. Wilson, Aurora J.; “let's be Cautions Friends: the Ethical Implications of social networking for members of the judiciary”; Washington Journal of Law Technology & Arts 7(3), 2012.
      29. Wood, David and Australian Institute of Judicial Administration; Judicial Ethics a Discussion Paper; Australia: Australian Institute of Judicial Administration Incorporated, 1996.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار