تحلیل فقهی صحت شرکت اعمال از منظر فقه مذاهب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حقوق دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان

2 استادیار گروه حقوق دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان

3 دانشیار گروه حقوق دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان

چکیده

شرکت اعمال یکی از شرکت های چهارگانه فقهی است.با توجه به سکوت قانون مدنی،اختلاف نظرات اساسی پیرامون صحت یا عدم صحت شرکت اعمال وجود دارد.مهمترین دلایل موافقان صحت شرکت اعمال وجود برخی آیات،اجماع سکوتی،اصل صحت،شباهت ماهیت شرکت اعمال با وکالت و مضاربه و تأکید اسلام به کسب روزی و تعاون است.در مقابل مخالفان صحت شرکت اعمال نیز به دلایلی چون اجماع،غرری بودن و عدم امکان اشاعه در اعمال تمسک می جویند.در این مقاله با رویکردی تطبیقی به مذاهب مختلف اسلامی و با بهره مندی از روش تحلیلی،توصیفی،با تجزیه و تحلیل دلایل موافقان و مخالفان صحت شرکت اعمال و  با تأکید بر پاسخ های حلی و نقضی که به دلایل مخالفان و موافقان صحت این شرکت داده می شود، در نهایت این نتیجه حاصل می گردد که با توجه به سکوت قانون و با عنایت به نظر فقهایی چون محقق اردبیلی و صاحب حدائق و نیاز جامعه به این نوع شرکت، می بایست شرکت اعمال را شرکتی صحیح بدانیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1.  

    1. ابن‌زهره الحلبی، السیدحمزه بن علی؛ غنیه النزوع؛ چ1، قم: موسسه الامام الصادق(ع)، 1417 ق.
    2. ابن‌قدامه، موفق الدین ابی محمدعبدالله بن احمد بن محمد؛ المغنی؛ ج7، چ3، ریاض: دار عالم الکتب، 1417 ق.
    3. ایروانی، باقر؛ دروس تمهیدیه فی الفقه الاستدلالی علی المذهب الجعفری؛ ج2، چ2، قم: موسسه الفقه للطباعه و النشر، 1420 ق.
    4. البحرانی، یوسف؛ الحدائق الناظره فی احکام العتره الطاهره؛ ج11، چ2، بیروت: دارالاضواء، 1405 ق.
    5. برکات، السیدعمر؛ فیض الادله المالک فی حل الفاظ عمده السالک و عده الناسک؛ ج2، چ2، بی‌جا: مکتبه مصطفی البانی الحلبی و اولاده، 1372ق.
    6. عاشق الهی البرنی، محمد؛ التسهیل الضروری لمسائل القدوری؛ چ2، کراتشی: مکتبه الشیخ، 1411 ق.
    7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر؛ فن استدلال؛ چ1، تهران: گنج دانش، 1384.
    8. جناتی، محمدابراهیم؛ «اجماع، سومین منبع اجتهاد»؛ کیهان اندیشه، ش20، 1367.
    9. فضیله الشیخ، بای بلعالم، محمد؛ اقامه الحجه بالدلیل شرح علی نظم ابن بادی لمختصر خلیل؛ ج4، چ1، بیروت: دار ابن خرم، 1428 ق.
    10. حائری شاه‌باغ، سیدعلی؛ شرح قانون مدنی؛ ج1، چ1، تهران: گنج دانش، 1376.
    11. حسینی روحانی، محمدصادق؛ فقه الصادق؛ ج28، چ5، قم: آئین دانش، 1435 ق.
    12. خوانساری، احمد؛ جامع المدارک فی شرح المختصر النافع؛ ج3، چ2، تهران: مکتبه الصدوق، 1405 ق.
    13. خلیل، رشاد حسن؛ الشرکات فی فقه الاسلامی دراسه مقارنه؛ چ3، بی‌جا: دارالرشید، 1401 ق.
    14. الریمی، الامام محمدبن عبدالله بن ابی بکر الصردفی؛ المعانی البدیعه فی معرفه اختلاف اهل الشریعه؛ ج2، بیروت: منشورات دارالکتب العلمیه، 1419 ق.
    15. الزحیلی، وهبه؛ الفقه الاسلامی و ادلته؛ ج4، چ2، دمشق: دارالفکر، 1405 ق.
    16. ساعدی، جعفر؛ «اجماع در اندیشه شیعی»؛ فقه اهل بیت، ش42، 1384.
    17. سبحانی، جعفر؛ «شرکت اعمال در فقه اسلامی»؛ فقه اهل بیت، ش58 و 59، 1388.
    18. طباطبایی الحکیم، محسن؛ مستمسک العروه الوثقی؛ ج13، قم: منشورات مکتبه آیه الله العظمی المرعشی النجفی، 1404 ق.
    19. طباطبایی القمی، سید تقی؛ الدلایل فی شرح منتخب المسائل؛ ج5، بی‌جا: الناشر محلاتی، 1424 ق.
    20. ــــــ؛ مبانی منهاج الصالحین؛ ج8، بی‌جا: منشورات قلم الشرق، 1426 ق.
    21. طباطبایی الیزدی، محمدکاظم؛ العروه الوثقی؛ ج2، بیروت: دارالاسلامیه، 1410 ق.
    22. طوسی، ابی‌جعفر محمدبن‌حسن؛ المبسوط فی فقه الامامیه؛ ج2، بیروت: دارالکتاب الاسلامی، بی‌تا.
    23. عبده، عیسی؛ العقود الشرعیه الحاکمه للمعاملات المالیه المعاصره؛ قاهره: مکتبه الاقتصاد الاسلامی، 1396 ق.
    24. عتیقی، محمدعبیدالله؛ عقود الشرکات، دراسه فقهیه مقارنه مع موجز فی القانون الکویتی؛ الکویت: مکتبه ابن کثیر، 1417 ق.
    25. فحص الحسینی، سیدعبدالله فضل‎الله؛ الجواهر الفقهیه فی شرح الروضه البهیه؛ ج11، بیروت: دارالاخواء، 1433 ق.
    26. الفقیی، محمدعلی عثمان؛ فقه المعاملات دراسه مقارنه؛ الریاض: دارالمریخ، 1406 ق.
    27. القاهری الشافعی، احمدبن عبدالرحیم بن الحسین بن عبدالرحمن العراقی الکردی المهرانی؛ تحریر الفتاوی علی التنبیه و المنهاج و الحاوی؛ ج2، جده: دارالمنهاج، 1432 ق.
    28. القزوینی، ابی‌القاسم عبدالکریم بن محمد؛ المحرر فی فقه الامام الشافعی؛ بیروت: دارالکتب العلمیه، بیروت، 1426 ق.
    29. کاتوزیان، ناصر؛ دوره مقدماتی حقوق مدنی، درس‎‎‎‎هایی از عقود معین؛ ج1، چ9، تهران: گنج دانش، 1385.
    30. الکیدری، قطب‎الدین محمدبن الحسین؛ اصباح الشیعه بمصباح الشریعه؛ قم: موسسه الامام الصادق (ع)، 1416 ق.
    31. گودرزی، سیاوش؛ محمدرضا علمی سولا؛ «بازخوانی فقهی حقوقی شرکت‎‎‎‎های اعمال، مفاوضه و وجوه»؛ آموزه‎‎‎‎های فقه مدنی، ش12، 1394.
    32. المالکی، ابومحمدعبدالوهاب البغدادی؛ التلقین فی الفقه المالکی؛ ج1، الریاض: مکتبه نزار مصطفی الباز، بی‌تا.
    33. محقق اردبیلی، احمدبن محمد؛ مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان؛ چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1403 ق.
    34. محقق حلی، جعفر بن حسن؛ شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام؛ ج1، بیروت: دارالقاری، 1425 ق.
    35. محقق داماد، مصطفی، ابراهیم عبدی‎پورفرد، جلیل قنواتی و حسن وحدتی شبیری؛ حقوق قراردادها در فقه امامیه، توافق اراده‎‎‎‎ها، شرایط متعاقدان و مورد معامله؛ ج2، چ1، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با همکاری انتشارات سمت، 1389.
    36. محمدی، ابوالحسن؛ «اجماع»؛ مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش10 و 11، 1351.
    37. مدرسی، محمدتقی؛ عقود المنفعه و عقود الشرکه؛ قم: میراث ماندگار، 1383.
    38. مروارید، علی اصغر؛ سلسله الینابیع الفقهیه: کتاب الدین؛ بی‌جا: موسسه فقه‎الشیعه، بی‌تا.
    39. مفید، محمد بن نعمان؛ المقنعه؛ چ2، بیروت: دارالمفید، 1414 ق.
    40. موسوی خمینی، روح‌الله؛ تحریر الوسیله؛ ج1، چ6، قم: دارالعلم، 1374.
    41. کامل، موسی؛ احکام المعاملات؛ چ2، بیروت: موسسه الرساله، 1415 ق.
    42. ناظمی پول، صابر؛ «سکوت»؛ کانون، ش52، 1392.
    43. نجفی، محمدحسن؛ جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام؛ ج26، چ7، بیروت: دار الحیاء التراث العربی، 1981 م .
    44. نکونام، محمدرضا؛ تحریر التحریر؛ ج2، چ1، قم: انتشارات ظهور شفق، 1385.
    45. النووی، محیی الدین بن شرف؛ التکمله الثانیه المجموع شرح المهذب؛ ج14، المدینه المنوره: المکتبه السلفیه، بی‌تا.
    46. محمد واصل، نصر فرید؛ فقه المعاملات المدنیه و التجاریه فی الشریعه الاسلامیه؛ چ5، قاهره: المکتبه التوفیقیه، 1418 ق.
    47. سعید، همام عبدالرحیم و محمدهمام عبدالرحیم؛ موسوعه احادیث احکام المعاملات المالیه؛ ریاض: دارالکوثر، 1431 ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار