به استناد اصول دوازدهم و سیزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، صلاحیت و حکومت قوانین مذهبی ادیان و مذاهب رسمی بر احوال شخصیه ایرانیان غیرشیعه، به عنوان استثنایی بر ماده ۶ قانون مدنی، در جایی که طرفین پیرو یک دین یا یک مذهب باشند، روشن است، اما قانون اساسی درباره قانون حاکم بر احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه‌ای که پیرو ادیان و مذاهب متفاوت باشند، ساکت است ولی ذیل ماده واحده مصوب مرداد ماه 1312 موسوم به «اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه»، حکم آن را بیان کرده است. قدر مسلم قلمرو شمول ماده واحده آنجا است که طرفین، هردو مسلمان یا هردو غیرمسلمان باشند، اما نسبت به شمول آن نسبت به موردی که یک طرف مسلمان و طرف دیگر غیرمسلمان باشد، تردید وجود دارد، به‌ویژه اگر طرف مسلمان، شیعه مذهب باشد. اما پرسش و تردید مهم‌تر در مورد ماده واحده، به اصل راه‌حل‌های پیشنهادی قانون‌گذار برمی‌گردد که اصولاً به چه دلیل و با چه منطقی در موارد پیش گفته قوانین مذهب شوهر، متوفی یا پدرخوانده و مادرخوانده، صلاحیت‌دار و حاکم اعلام شده است و این راه حل‌ها تا چه مقدار با منطق حاکم بر قانون گذاری در جمهوری اسلامی ایران سازگار است؟ مقاله حاضر پس از اشاره ای به پیشینه وضعیت احوال شخصیه اقلیت‌های دینی و مذهبی، به بررسی پرسش‌های فوق و چند پرسش فرعی دیگر و نقاط ضعف و ابهام حقوق کنونی ایران پرداخته و با ارئه چند پیشنهاد اصلاحی به پایان می‌رسد.
دانش پژوه, مصطفی. (1396). تأملی «ایضاحی ـ انتقادی ـ اصلاحی» در اصول و مواد قانونی مربوط به احوال شخصیه اقلیت‌های دینی و مذهبی در حقوق ایران. حقوق اسلامی, 14(53), -.
MLA
مصطفی دانش پژوه. "تأملی «ایضاحی ـ انتقادی ـ اصلاحی» در اصول و مواد قانونی مربوط به احوال شخصیه اقلیت‌های دینی و مذهبی در حقوق ایران". حقوق اسلامی, 14, 53, 1396, -.
HARVARD
دانش پژوه, مصطفی. (1396). 'تأملی «ایضاحی ـ انتقادی ـ اصلاحی» در اصول و مواد قانونی مربوط به احوال شخصیه اقلیت‌های دینی و مذهبی در حقوق ایران', حقوق اسلامی, 14(53), pp. -.
VANCOUVER
دانش پژوه, مصطفی. تأملی «ایضاحی ـ انتقادی ـ اصلاحی» در اصول و مواد قانونی مربوط به احوال شخصیه اقلیت‌های دینی و مذهبی در حقوق ایران. حقوق اسلامی, 1396; 14(53): -.
)