نظام جزایی برای مقابله با جرم و برخورد با مجرمان طراحی شده است که در هر نظام حقوقی بر اساس نوع رویکرد به جهان و هستی و به‌طور خاص انسان، مدل‌سازی گردیده است برای‌مثال باور یا عدم باور به آزادی و اختیار انسان اساس بسیاری از مکاتب را تشکیل می‌دهد؛ نظام جزایی اسلام نیز به‌عنوان یکی از اجزاء یا ارکان شریعت و دین مبین اسلام بر اساس نوع نگاه به انسان از طرف آفریدگار هستی طراحی شده است؛ در مقابل در مکاتب دیگر نیز با باور به نوعی انسان‌شناسی، نظام جزایی و به‌طور خاص واکنش‌ها و پاسخ‌های متناسب به جرم و مجرمان، طراحی و اجراء می‌شود؛ در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی به مبانی انسان‌شناختی کیفری و در معنای کلی‌تر حقوق کیفری در جهان‌بینی توحیدی اسلام و در مقابل برخی از مکاتب حقوقی پرداخته شده است. به‌نظر می‌رسد انسان موجود همیشگی و جاودانه‌ای است که با کوشش و تلاش ارادی و اختیاری خویش، سعادت یا شقاوت خود را رقم می‌زند؛ البته سعادت و شقاوتی که دنیا و جهان مادی محدود ظرفیت تحقق آ ن را ندارد. در آموزه‌های دینی، دنیا به‌مثابه مزرعه و کشتزار آخرت معرفی شده است. به‌لحاظ عینی و کارکردی نیز طبقه‌بندی بزهکاری به بزهکاری یقه سفیدی و یقه آبی نیز به‌دلیل ویژگی‌های انسانی هر دسته سیاست کیفری متناسب باید طراحی شود.
)