2
دانشجوی دکتری فقه و حقوق قضا جامعه المصطفی العالمیه
چکیده
چکیده
یکی از قواعد مهم در نظام دادرسی اسلامی، قاعده «منع تلقین دلیل» است که در حقوق، با عنوان مشابه «منع تحصیل دلیل» شناخته میشود. و آن عبارت از این است که قاضی به یکی از طرفین دعوا، دلیلی بیاموزد و یا اورا در نحوه استناد به دلیل راهنمایی نماید تا بر طرف مقابل خود غلبه پیدا کند؛ مثل تلقین انکار به کسیکه قصد اقرار دارد یا تلقین نکول به شخصیکه قصد سوگند دارد. این قاعده هرچند به صورت کلی در پژوهشهای حقوقی مورد توجه قرار گرفته، اما این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی دیدگاه فقها به دنبال واکاوی مبانی، استثناءات و ضمانت اجرای این قاعده در فرایند دادرسی میباشد که تا کنون مغفول مانده است. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که، تلقین دلیل به یکی از طرفین دعوا جایز نیست و علاوه بر آن، دارای ضمانت اجراهای (مجازات، جبران خسارت و نقض حکم صادره) میباشد. لکن قاعدهی مزبور به اطلاق خود باقی نمانده، مواردی از تحت آن استثناء گردیدهاند. حال، سؤالهای اصلی تحقیق این است که مبانی تلقین دلیل چیست؟، استثناءات آن کداماند؟ و در دادرسی اسلامی از چه ضمانت اجرایی برخوردار میباشد؟
واژگان کلیدی: تلقین دلیل، تحصیل دلیل، منع تلقین دلیل، بیطرفی قاضی و دادرسی اسلامی.