2
عضو هیأت علمی و ریاست دانشگاه آیت اله حائری میبد
3
عضو هیأت علمی دانشگاه آیت اله حائری میبد
چکیده
چکیده بسیاری از احکام آیین اسلام برای حفظ جان تشریع شده است که نشان دهنده اهمیت جان انسان در پیشگاه خداوند بلندمرتبه است. با این وجود در کشورهای اسلامی تعداد اعدام زیاد است، به راستی اجرای این مجازات، با چنین آمار بالایی در جوامع اسلامی به طور صحیح و مبتنی بر آموزه های دین اسلام است؟ به منظور پاسخ به این پرسش ناگزیر از بررسی ادله اجتهادی هستیم که با کنکاشی در کتاب و سنت و دیدگاه فقهای اسلام درباره مجازات مرگ به قاعده مشهور احتیاط در دماء، دست می یابیم که بر مبنای آن، هر گونه حکم یا ارتکاب عمل که منجر به مرگ یک انسان می شود، باید با استناد به یک دلیل قطعی یا اماره باشد و در موارد دیگر باید با احتیاط و به دور از هرگونه شبهه باشد که نشانه محدودیت حکم به مجازات مرگ در دین اسلام است. اما با وجود اهمیت این قاعده در قانون گذاری و اجرای مجازات مرگ تا کنون به طور مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است. از سویی با تصویب قانون مجازات اسلامی 1392، در کنار دیگر قوانین کیفری خاص و گسترش حکم اعدام، به نظر می رسد؛ قانون گذار آن گونه که بایسته است، به اجرای این قاعده نپرداخته. از آن جا که این قاعده به طور مستقل مورد بررسی قرار نگرفته، نگارندگان در این پژوهش ضمن کنکاشی درباره ادله، مبانی و گستره آن، به موارد مغایرت قانون با این قاعده و اهمیت وافر این قاعده در قانون گذاری، اشاره نموده اند.
)