پیامد های حقوقی جرم انگاری فراگیر در نظام قضایی ایران

قدرتی, نوراله; میرخلیلی, سیدمحمود; حاجی ده آبادی, محمد علی

پیامد های حقوقی جرم انگاری فراگیر در نظام قضایی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

² استاد گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

³ دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران.

چکیده

استفاده از یک عنوان فراگیر موجب تعیین وصف مجرمانه ی جدید برای برخی از عناوین مجرمانه سابق می‌گردد. این امر موجب می‌شود بخش عظیمی از جرائم دارای چند عنوان مجرمانه باشند و تعدد معنوی جرم در یک ساختار غیر منطقی و غیر قابل قبول شکل گیرد، با این وصف جرم‌انگاری عناوین فراگیر که مجموعه‌ای از رفتارها را در بر می‌گیرد که چالش‌های متعدد حقوقی از قبیل نقض اصل قانونی بودن جرم و مجازات و سپردن جرم‌انگاری به مقامات قضایی، ایجاد عنوان ثانویه در بسیاری از جرائم و تعدد معنوی گسترده جرایم، تشویش وسردرگمی قضات و افراد جامعه و بسیاری از آثار منفی دیگر را به همراه خواهد داشت. عدم شفافیت قانون و دادن اختیار جرم‌انگاری و تعیین رفتارهای مجرمانه به مقامات قضایی علاوه بر تضییع حقوق افراد و نقض قاعده‌ی قبح عقاب بلا بیان، موجب می‌شود احترام و جایگاهی که برای قوانین در جامعه وجود دارد مخدوش گردد. جرم‌انگاری حداکثری و تورم کیفری از دیگر پیامدهایی است که جرایم فراگیر با خود به همراه دارند. عناوینی مانند رفتار مخل نظم، رفتار منافی عفت عمومی، افساد فی‌الارض با دامنه گسترده‌ی مصادیق، رفتارخلاف شئون صنفی مانند روحانیت و امثال آن از نمونه های این نوع جرم‌‌انگاری در قوانین کیفری ایران است. از این رو در این پژوهش تلاش شده است، ضمن بیان مصادیق جرایم فراگیر در قوانین ایران، جلوه‌ها و پیامدهای آن به روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار گیرد تا ضمن فراهم شدن بستر مناسب برای تحقیقات کامل تر، نظر مقنن و خبرگان را به کاستی‌های قانون در این مورد معطوف نماید.

کلیدواژه‌ها