مسئولیت مدنی بسترهای مجازی آنلاین در قبال اَعمال کاربران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معارف اسلامی و حقوق جامعه المصطفی العالمیه ص نمایندگی گلستان

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه پیام نور،تهران،ایران

چکیده

در نظام حقوقی ایران مستند به اصل شخصی بودن و قواعد عمومی مسئولیت، اصل بر عدم مسئولیت پلتفرم‌های آنلاین در قبال افعال کاربرانشان است. بدیهی است که تمام مصادیق ورود ضرر در اثر فعل کاربران با واسطه پلتفرم‌ها، مشمول قاعده مسئولیت در فرض اجتماع مباشر و سبب است و اعمال این قاعده موجب تحمیل مسئولیت بر مباشر (‌کاربر) می‌شود مگر آنکه سبب (‌پلتفرم)، اقوی باشد. معیار یک نظام حقوقی بهینه‌ در زمینه مسئولیت مدنی پلتفرم‌ها، ملاکی است که بین دو مصلحت آزادی بیان و محدود کردن محتوای نامشروع در پلتفرم‌های آنلاین، توازن برقرار کند. در ایران، مکلف نمودن مدیران پلتفرم‌ها به بازبینی و گزینش محتوا‌ها برای بارگذاری، به دلیل فرار مدیران از ریسک مسئولیت کیفری، موجب کاهش تولید محتوا خواهد شد. همچنین، در برخی موارد تشخیص مشروع یا نامشروع بودن بعضی از مصادیق اعمال کاربران، امری پیچیده است. بنابراین، باید در موارد مسئولیت مدنی، با توسعه مفهوم اقوی بودن سبب، در جایی‌که پلتفرم عمداً مرتکب تقصیر سنگین می‌شود، به عنوان مسئول پاسخ‌گو باشد و در خصوص مسئولیت کیفری، چنین مسئولیتی در فرضی اعمال شود که سوء‌نیت پلتفرم محرز باشد

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. رمضانیان سیاهکلرودی، عباس، ستار زرکلام و عبدالرسول دیانی؛ «مسئولیت مدنی واسطه‌های ارائه خدمات اینترنت با تأکید بر نقض مالکیت فکری در فضای سایبر»، مطالعات حقوق بشر اسلامی؛ ش18، بهار و تابستان 1399، ص273ـ292.
  2. صادقی، حسین؛ «مسئولیت مدنی واسطه‌ها و تأمین‌کنندگان خدمات ارتباطات»، مطالعات حقوق خصوصی؛ ش2، تابستان 1389، ص199ـ218.
  3. عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین‌بن‌علی؛ مسالک‌الأفهام إلی تنقیح شرائع‌الإسلام؛ ج 15، قم: مؤسسه المعارف‌الإسلامی، 1413ق.
  4. ملکوتی، رسول‌ و پرویز ساورایی؛ «درآمدی بر مسئولیت مدنی در فضای سایبر»، پژوهش حقوق خصوصی؛ ش15، تابستان 1395، ص129ـ149.
  5. نجفی، حامد و مهسا مدنی؛ مشارکت در نقض اموال فکری در حقوق ایران و امریکا؛ تهران: میزان، 1399.
  6. نجفی، حامد، محمود صادقی و مرتضی شهبازی‌نیا؛ «نقض نیابتی کپی‌رایت در حقوق ایران و امریکا»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی؛ ش2، تابستان 1398، ص159ـ185.