نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سید حسن شبیری زنجانی

دانشیار گروه حقوق مالکیت فکری دانشکده حقوق دانشگاه قم

چکیده

دی‌کامپایل نرم‌افزار به دلیل این که مستلزم تکثیر، اقتباس یا ترجمه اثر اصلی است، طبق قواعد کلی نظام کپی‌رایت نقض حقوق پدیدآورنده اثر اصلی است. اما نظر به نیاز دیگر برنامه‌نویسان به خلق برنامه‌های سازگار و لزوم دی‌کامپایل نمودن آن به منظور کشف دانش برنامه جهت ایجاد برنامه مکمل یا سازگار، رهنمود ۱۹۹۱ اتحادیه اروپا در باره برنامه‌های رایانه‌ای و به تبع آن قوانین داخلی کشورهای اروپایی تحت شرایط خاصی دی‌کامپایل را مجاز اعلام نموده‌اند. لایحه قانون کپی‌رایت ایران(1393) نیز به پیروی از این رهنمود، دی‌کامپایل را جزء استثنائات حقوق مادی پدیدآورنده نرم‌افزار در نظر گرفته است. با وجود این، لایحه با الهام گیری ناقص از رهنمود فوق بسیاری از شروط مندرج در رهنمود را نادیده گرفته است. در این نوشتار با روش تحلیلی_توصیفی، بعد از تحلیل مفهومی دی‌کامپایل، شرایط مجاز بودن آن در مقررات اتحادیه اروپا و در حقوق ایران با یکدیگر مقایسه و به نقد کشیده شده است و ضمن تشریح مواد مربوط به دی‌کامپایل در لایحه قانون جامع مالکیت ادبی و حقوق مرتبط، خلاها و ایرادات وارد بر آنها تبیین گردیده و سرانجام پیشنهادهای اصلاحی به قانونگذار ایران ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

• مهندسی معکوس نرم‌افزار
• استثنای حقوق تکثیر
• نرم‌افزار سازگار و مکمل
• اشکال‌زدایی نرم‌افزار
• استفاده منصفانه
• تفکیک ایده از بیان
• اثر اقتباسی

موضوعات

• حقوق مالکیت فکری