تبیین نقش عوامل فردی درونی در ارتکاب خشونت خانوادگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

خشونت در خانواده در طیف وسیع خود از ابتلائات جامعه ماست که دارای ابعاد مختلف جسمی، روانی، جنسی و مالی می‌باشد. خشونت در خانواده به عنوان یک پدیده اجتماعی مانند دیگر پدیده‌های اجتماعی از عواملی ناشی می‌شود که این عوامل می‌توانند فردی یا اجتماعی باشند. از آنجایی که عوامل فردی ممکن است درونی یا بیرونی باشد، این نوشتار با بهره‌گیری از متون اسلامی و نیز تحقیقات میدانی در صدد تبیین نقش عوامل فردی درونی در بروز خشونت در خانواده است. برابر نتایج به دست آمده از مطالعات و تحقیقات انجام شده، این عوامل به دو گروه عوامل مشترک (عام) و عوامل اختصاصی تقسیم می‌شوند؛ عوامل مشترک نقش‌آفرین در خشونت در خانواده عبارتند از: عدم رشد، اعتیاد، اختلال روانی، عصبانیت، حرص و طمع ، حسادت ، خودمحوری و عقده‌ها و کمبودها و عوامل اختصاصی نقش‌آفرین در خشونت در خانواده عبارتند از: عدم شناخت، انتظارات نامعقول، عدم یا کمرنگ بودن مهر، محبت و گذشت و شکاکیت.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1.  

    1. «از کشتن همسرم پشیمان نیستم»؛ تابناک، ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۲.
    2. «اعتراف مردان شکاک به همسرکشی»؛ تابناک، ۱۸ مرداد ۱۳۹۴.
    3. «اقدام به خودکشی در روز محاکمه»؛ تابناک، کد خبر ۵۰۶۷۰۴، ۱۷ خرداد ۱۳۹۴.
    4. «آخرین دفاعیات زنی که سر هوویش را برید!»؛ تابناک، کد خبر ۴۱۵۷۴۶، ۲۲ تیر ۱۳۹۳.
    5. «آشنائی با مفاهیم و تعاریف و درمانهای اعتیاد»؛ نوین کلینیک، بی‎تا، به آدرس: دسترسی در آبان 97.
    6. «بیش از 40 درصد قتل‌ها در خوزستان ناموسی است»؛ آفتاب‌نیوز، کد خبر ۷۴۴۸۶،۱۰ اردیبهشت ۱۳۸۷.
    7. «پدرکشی با 27 ضربه چاقو»؛ تابناک، کد خبر ۵۵۶۲۴۵، ۰۳ دی ۱۳۹۴.
    8. «پدرکشی، نتیجه عشق دوران بی پولی»؛ تابناک، ۱۷ شهریور ۱۳۹۳.
    9. «پدرکشی در مشهد»؛ تابناک، ۰۶ اردیبهشت ۱۳۹۴.
    10. «پسر ٥ ساله؛ قربانی کودک‌آزاری»؛ تابناک، کد خبر ۵۰۲۸۶۰، ۰۳ خرداد ۱۳۹۴.
    11. «تصادف، راز شوهرکشی را فاش کرد»؛ تابناک، ۲۱ اسفند ۱۳۹۱.
    12. «تعقیب یک ساله برای قتل خواهر فراری»؛ تابناک، کد خبر ۶۰۴۶۱۵، ۲۰ تیر ۱۳۹۵.
    13. «جزئیاتی از قتل دختر به دست پدر در خیابان»؛ تابناک، کد خبر ۵۹۹۵۹۲، ۰۱ تیر ۱۳۹۵
    14. «چرا زنان شوهرانشان را می‌کشند؟»؛ تابناک، ۱۴ شهریور ۱۳۹۱.
    15. «چطور قاتل می‌شویم؟»؛ فرارو، کد خبر ۲۹۴۲۴۳، ۰۹ آبان ۱۳۹۵.
    16. «حسادت مرد به دوستی همسرش با زنی دیگر باعث قتل شد»؛ تابناک، کد خبر ۵۸۰۸۵۰، ۲۶ فروردین ۱۳۹۵.
    17. «خوزستان داغدار قتل‌های ناموسی»؛ همشهری‌آنلاین، کد مطلب 86451،  6 مرداد 1388.
    18. «داماد روزگار دخترم را سیاه کرده است»؛ صبح خانواده؛ سال اول، ش126، 22 مرداد 1377.
    19. «درخواست عجیب یک زن برای طلاق»؛ تابناک، کد خبر ۷۴۳۷۷۴، ۱۱ آبان ۱۳۹۶.
    20. «دلایل بروز خشونت درون خانواده»؛ تابناک، کد خبر ۱۳۵۵۰۸، ۲۰ آذر ۱۳۸۹.
    21. «زنان و مردانی که در 18 ماه گذشته همسران خود را به قتل رسانده‌اند: بررسی انگیزه قتل‌ها»؛ خبرگزاری ایسنا، 20 مهر 1394.
    22. «قتل 15 زن به دلیل ناموسی در اهواز»؛ تابناک، کدخبر ۱۰۰۸۵۱، ۰۵ خرداد ۱۳۸۹
    23. «قتل‌های ناموسی هم قتل عمد محسوب می‎شود»؛ خبرآنلاین، کد خبر 47301، چهارشنبه 9 مرداد 1392.
    24. «قتل‎های ناموسی، رتبه اول جنایت در کشور»؛ سلامت‌نیوز، کد خبر 184215، 11/3/1395.
    25. «کشتن از ترس بی‌آبرویی»؛ تابناک، کد خبر ۴۰۴۶۱۶، ۱۱ خرداد ۱۳۹۳.
    26. «گفتگوی سلامانه با دکتر علی باغبانیان»، پایگاه اطلاع‌رسانی سلامانه، ۲۶ تیر ۱۳۹۴.
    27. «میزان شیوع خشونت خانگی بین زنان متأهل پایتخت/ مردان غرب تهران با همسرانشان مهربان‌ترند»؛ خبرآنلاین، چهارشنبه 3 آذر 1395.
    28. احمدی، بتول و دیگران؛ «دیدگاه زنان و مردان تهرانی و صاحبنظران درباره خشونت خانگی علیه زنان در ایران»؛ مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، ش2، تابستان 1387.
    29. اسفندآباد، حسن، سیدجلال صدرالسادات و سوزان امامی پو؛ «همسرآزاری و عوامل موثر بر آن در زنان متاهل شهر تهران»؛ فصلنامه علمی پژوهشی روان شناختی دانشگاه تبریز، ش1، 1385.
    30. امام هادی، محمد علی، مریم جلیلوند و مینا هادیان؛ «مقایسه وضعیت هوش هیجانی در زنان قربانی خشونت خانگی با گروه شاهد»؛ مجله علمی پزشکی قانونی، ش53، بهار 1388.
    31. آقابیگلویی، عباس و کامران آقاخانی؛ «بررسی پدیده همسرآزاری در شهر تهران در سال 1379»، مجموعه مقالات، جلد سوم: پرخاشگری و جنایت، چ1، تهران: نشرآگه، 1381.
    32. باقری، مریم، مرضیه حسن‌پور، فاطمه قائدی حیدری و اکبر حسن‌زاده؛ «هوش هیجانی دانشجویان پرستاری در مقاطع مختلف تحصیلی»؛ نشریه آموزش پرستاری، دوره 6، ش2، خرداد و تیر 96.
    33. بستان، حسین و دیگران؛ «اسلام و جامعه شناسی خانواده»؛ قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چ2، 1385.
    34. حر عاملی، محمد بن الحسن؛ وسائل‌الشیعه؛ ج30، چ1، قم: مؤسسه آل‌البیت، 1409 ق.
    35. حسین آبادی، فرشته؛ «ریشه یابی خشونت خانوادگی»؛ روزنامه رسالت، چهارشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۰.
    36. رفیعی، زهرا؛ «سایه سنگین بیماری‌های روانی بر سر مردم تهران»؛ همشهری آنلاین، 12 اسفند 1393.
    37. زنگنه، محمد و حبیب احمدی؛ «بررسی جامعه شناختی عوامل موثر در خشونت شوهران بر ضد زنان در خانواده (مطالعه موردی شهر بوشهر»؛ در: مجموعه مقالات، جلد سوم: پرخاشگری و جنایت؛ چ1، تهران: نشر آگه، 1383.
    38. فراهانی؛ «انواع بیماری‎ها و اختلالات روانی ـ عصبی»؛ بی‌تا، به آدرس: <https://arakdh.arakmu.ac.ir> دسترسی در 29 آبان 1397.
    39. کار، مهرانگیز؛ «پژوهشی درباره خشونت علیه زنان در ایران»؛ چ3، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، 1381.
    40. کاظمیان، محمد، حسن رزاقی، حمید طوفانی و زهره نعمتی؛ «مطالعه شش‎ماهه در زنان مصدوم ناشی از همسر آزاری مراجعه کننده به بیمارستان اورژانس شهید کامیاب مشهد»؛ مجله علمی پزشکی قانونی، ش52، زمستان 1378.
    41. الکلینی، محمد‌بن‌یعقوب؛ الأصول من الکافی؛ ج8، چ2، تهران: دارالکتب‌الاسلامیة، 1407 ق..
    42. کوپر، جان و آرلن وتر؛ خشونت و امنیت در خانواده؛ ترجمه کیوان سپانلو و منیره شهباز؛ چ1، تهران: نشر پنجره، 1392.
    43. اللیثى الواسطى، على بن محمد؛ عیون الحکم و المواعظ؛ قم: دار الحدیث، چ1، 1376.
    44. مریدی، طهورا؛ «قتل‎های ناموسی و خشونت‎های قومی علیه زنان»؛ انجمن ایران‌سلامت، 2008، به آدرس <http://forum.iransalamat.com>.
    45. مقتدایی، زینب؛ «بررسی جامعه شناسانه خشونت خانگی (3): عوامل مؤثر بر بروز خشونت»؛ راسخون، 1395، به آدرس: <http://rasekhoon.net> دسترسی در آبان 97.
    46. مکارم شیرازى، ناصر؛ تفسیر نمونه؛ ج27، چ1، تهران: دارالکتب‎الإسلامیه، 1374.
    47. موسوی، سید محسن و آزاده اسحاقیان؛ «بررسی همسرآزاری در زنان شوهردار شهرستان اصفهان در سال 1381»؛ مجله علمی پزشکی قانونی، ش33، بهار 1383.
    48. نازپرور، بشیر و حمیدرضا دانش پرور؛ «گزارش یک مورد ضرب و شتم زن، منجر به قتل توسط همسر»؛ مجله علمی پزشکی قانونی، ش12، مهر و آبان 1376.
    49. نراقی، محمدمهدی؛ جامع السعادات؛ چ4، نجف: دار‎النعمان، بی‌تا.
    50. همپتون، رابرت و دیگران الف؛ خشونت خانواده و پیشگیری و درمان؛ ترجمه داود کربلائی و محمد میگونی؛ چ1، تهران: انتشارات آفرینش، 1388.
    51. همپتون، رابرت و دیگران ب، سوء مصرف مواد (اعتیاد) و خشونت خانواده، بی‌جا، 1388.
    52. یحیی‎زاده، حسین، سلیمان جعفری فرد، شورش لطفی و سلمان زارعی؛ «نقش مواد مخدر کراک، شیشه و تریاک در انواع خشونت خانوادگی»؛ مددکاران اجتماعی متخصص، ش1، پاییز 1391.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار