اثر بخشی اجرایی به حکم کیفری خارجی؛ توجیه فقهی و کارآیی قضایی
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری
2 عضو هیات علمی گروه حقوق دانشگاه اصفهان
چکیده
حقوق کیفری امروزی بنا به ضروریاتی، نیازمند اعتباربخشی به حکم کیفری خارجی البته با رعایت شرایط و محدودیت‌هایی است. اعتباربخشی به حکم کیفری خارجی در تمام مرحله‌های دادرسی لازم است و نادیده‌گرفتن آن افزون بر آن‌که حقوق متهم را در مرحله تحقیقات به‌صورت جدی در معرض خطر قرار می‌دهد، در مرحله صدور حکم نیز باعث تحمیل مجازات مضاعف شده و در مرحله اجرا نیز آثاری دارد. با این حال اثربخشی به حکم کیفری خارجی به‌ویژه اثربخشی اجرایی (اجرای حکم کیفری خارجی) با چالش‌های جدی روبه‌رو است که در این میان چالش‌های فقهی مطرح‌شده بیشتر قابل توجه است. با این حال از دید فقهی نیز امکان فائق‌آمدن به تردیدها در اعتباربخشی به حکم کیفری خارجی با توجه به معیارهای قضایی‌بودن طبیعت امر، پرونده‌ای و خاص‌بودن موضوع و تعامل محور بودن اقدام، وجود دارد که با بررسی مبانی آن می‌توان به پاسخ مثبت رسید.
کلیدواژه‌ها
- انصاری، شیخ‌مرتضی؛ فرائدالاصول؛ چاپ سنگی، قم: اسماعیلیان، [بی‌تا]
- پوربافرانی، حسن و فاطمه بیگی‌حسن؛ «اعمال قاعده منع تعقیب مجدد در جرائم مستوجب مجازات‌های شرعی»؛ پژوهشنامه حقوق کیفری، س4، ش1، 1392.
- پوربافرانی، حسن، اکبری‌فرد، احسان و حسن بدری؛ «انتقال محکومین به حبس در موافقتنامههای بین‌المللی با نگاهی به مبانی فقهی»؛ پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، س1، ش1، 1393.
- جوادی‌آملی، عبدالله؛ ادب قضا در اسلام؛ چ2، قم: اسراء، 1390.
- حسینی‌نژاد، حسین‌قلی؛ حقوق کیفری بین‌الملل؛ چ1، تهران: نشر میزان، 1373.
- حقیقت، سیدصادق؛ مسئولیت‌های فراملی در دولت اسلامی؛ تهران: مرکز تحقیقات استراژیک ریاست جمهوری، 1376.
- خالقی، علی؛ «انتقال محکومان تحولی بزرگ در شناسایی واعتبار احکام کیفری خارجی در ایران»؛ مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ش64، 1383.
- دلخوش، علی‌رضا؛ مقابله با جرایم بین‌المللی (تعهد دولت‌ها به همکاری)؛ تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1390.
- شریعت‌باقری، محمدجواد؛ تصویب موافقتنامههای همکاری قضایی بین‌المللی؛ مشکلات و راه‌‌حل‌ها؛ فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، ش66، 1393.
- علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف؛ کشف‌المراد فی شرح تجرید الاعتقاد؛ تصحیح و تعلیق: حسن حسن‌زاده‌آملی؛ چ5، قم: مؤسسه نشر اسلامی، 1415ق.
- علی‌دوست، ابوالقاسم؛ «قاعده نفی سبیل»؛ مجله مقالات و بررسی‌ها، دفتر 76 (3)، 1383.
- قهرمان‌نژاد، محمد؛ قاعده نفی سبیل و آثار و لوازم آن در فقه امامیه و اهل سنت؛ قم: دانشگاه قم، 1381.
- گارو، رنه؛ مطالعات نظری و عملی در حقوق جزا؛ ترجمه: سیدضیاءالدین نقابت؛ [بی‌جا]: [بی‌نا]، 1344.
- محسنی، مرتضی؛ دوره حقوق جزای عمومی؛ ج1، چ2، تهران: گنج دانش، 1375.
- محقق داماد، سیدمصطفی؛ قواعد فقه (بخش مدنی)؛ چ42، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، 1392.
- مطهری، مرتضی؛ اسلام و مقتضیات زمان؛ ج2، تهران: انتشارات صدرا، 1366.
- ممتاز، جمشید و امیرحسین رنجبریان؛ حقوق بین‌الملل بشردوستانه (مخاصمات مسلحانه داخلی)؛ چ2، تهران: نشر میزان، 1386.
- موسوی‌خمینی، سیدروح‌الله؛ صحیفه نور؛ ج20، چ1، تهران: وزارت ارشاد اسلامی، 1369.
- موسوی‌خویی، سیدابوالقاسم؛ مصباح الاصول؛ تقریر: محمد سرور الواعظ؛ نجف اشرف: مطبعه النجف، 1386.
- موسوی‌بجنوردی، سیدمحمد؛ قواعد فقهیه؛ چ2، تهران: نشر میعاد، 1372.
- نوبهار، رحیم؛ اهداف مجازات‌ها در جرائم جنسی؛ قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1389.
- Ambos, Kai; Treatise on International Criminal Law; volume 2: The crimes and sentencing; Oxford University Press, Oxford, First edition, 2014.
- Bassiounie, M. Cherif; International Criminal Law: Multilateral and Bilateral Enforcement Mechanisms, Volume 2, Brill publication, 2008.
- Chen, jianfu, Li; Yawen and Michiel Otto, jan, Implementation of Law in the People`s Republic of China; Martinus Nijhoff publishers, 2002.
- Cryer, Robert, Friman, Hakan, Robinson, Darryl, Wilmshurst, Elizabeth; An Introduction to International Criminal Law and Procedur; New York: Cambridge University Press, 2010.
- Dpesportes, F. et Le Gunehec, f., Le Novea droit penal, Tom1, Economica, 1996.
- Katz, Leo; Criminal Law, in A Companion to Philosophy of Law and Legal Theory; edited by Dennis Patterson, Willey-Blackwell Publication, West Sussex, 2010.
- Joy Stein; Ashley; "Reforming the sentencing regime for the most serious crimes of concern: The international criminal court through the lens of the lubanga trial"; Brooklyn Journal of Internantional Law, Vol 39, 2014.
- European Convention on the International Validity of Criminal Judgment, 1971.
)