حقوق اسلامی

حق بر فراموش‌شدن؛ از مفهوم‌شناسی تا چالش‌های فراروی آن

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار گروه حقوق جزا دانشگاه علامه

چکیده

حق بر فراموش‌شدن، به‌عنوان یکی از حقوق نتیجه‌گرفته شده از حق بر حریم خصوصی، به منزله امکان حذف اطلاعات مرتبط با اشخاص در فضای مجازی (و حقیقی) به درخواست آن‌هاست که در چند سال اخیر در رویه قضایی برخی کشورها و نیز دیوان دادگستری اتحادیه اروپا مورد توجه واقع شده است. به‌رغم برخی بحث‌های طرح‌شده درباره تعارض‌ این حق با برخی حقوق و آزادی‌ها و نیز امکان سوءاستفاده از آن، امروزه دیوان دادگستری اتحادیه اروپا این حق را مورد پذیرش قرار داده است. با این وجود، رأی دیوان درباره پذیرش این حق به‌صورت نسبی و در تعامل با دیگر حقوق اساسی مانند حق آزادی رسانه‌ای، حق آزادی بیان و ... تشریح شده است. نظر به نوظهور بودن این مفهوم، در نوشتار پیش‌رو با بررسی زمینه‌ شکل‌گیری، مفهوم و مبانی این حق، چالش‌های فراروی پذیرش آن نیز بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها

  1. ابراهیمی، شهرام؛ «بازپروی عادلانه مجرمان»؛ آموزه‌های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ش3، 1391.
  2. بیات، کاوه؛ «اسناد تاریخی و مسئله آزادی اطلاعات»؛ فصلنامه گفتگو، ش20، 1377.
  3. بیکس، برایان.اچ؛ فرهنگ نظریه­های حقوقی؛ ترجمه و تحقیق: عباس ایمانی؛ چ2، تهران: انتشارات نامه هستی، 1390.
  4. جوان، فاطمه؛ تبیین فقهی - حقوقی و جرم‌شناختی کیفر تشهیر؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، 1387.
  5. حسنی، عباس و حسن‌علی مؤذن­زادگان؛ «دفاع دام‌گستری، از مفهوم‌شناسی تا آثار»؛ مجله حقوقی دادگستری، دوره 78، ش85، 1393.
  6. خالقی، علی؛ نکته­ها در قانون آیین دادرسی کیفری؛ چ4، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات حقوقی شهر دانش، 1394.
  7. صفاری، علی؛ کیفرشناسی؛ تهران: نشر جنگل، 1387.
  8. غلامی، حسین؛ تکرار جرم؛ بررسی حقوقی جرم‌شناختی؛ چ2، تهران: نشر میزان، 1387.
  9. غلامی، نبی‌الله، موذن‌زادگان، حسن‌علی و الهام حیدری؛ «رویکرد فعالانه در فرایند تحقیقات مقدماتی؛ مبانی و جلوه­ها با نگرشی تطبیقی در حقوق ایران، فرانسه و امریکا»؛ فصلنامه دانش انتظامی، دوره هجدم، ش73، 1395.
  10. فوکو، میشل؛ مراقبت و تنبیه؛ تولد زندان؛ مترجم: نیکو سرخوش و افشین جهاندیده؛ چ15، تهران: نشر نی، 1395.
  11. ﻟﻨﮕﺮودی، ﻣﺤﻤﺪﺟﻌﻔﺮ؛ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻋﻠﻢ ﺣﻘﻮق؛ چ9، تهران: کتابخانه گنج دانش، 1383.
  12. محسنی، فرید؛ «تلاقی حریم شخصی و آزادی اطلاعات در حقوق ایران»؛ فصلنامه دیدگاه­های حقوق قضایی، ش36 و 37، 1384.
  13. موسی‌زاده، ابراهیم و فهیم مصطفی‌زاده؛ «نگاهی به مفهوم و مبانی حق بر حریم خصوصی در نظام حقوقی عرفی»؛ فصلنامهبررسی­هایحقوقعمومی، س1، ش2، 1391.
  14. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین و حمید هاشم‌بیکی؛ دانشنامه جرم‌شناسی؛ چ2، تهران: انتشارات کتابخانه گنج دانش، 1390.
  15. نمک‌دوست تهرانی، حسن؛ «آزادی اطلاعات و حق دسترسی: بنیان دموکراسی»؛ فصلنامه مجلس و راهبرد، ش42، 1383.
  16. نیازپور، امیرحسن؛ «حق زندانیان بر تحصیل در قلمرو سیاست جنایی تقنینی سازمان ملل متحد و ایران»؛ اندیشه­های حقوق کیفری، س1، ش1، 1394.
  17. ویلیامز، فرانک پی، مک شین، ماری لین دی؛ نظریه­های جرم‌شناسی؛ مترجم: حمیدرضا ملک محمدی؛ چ4، تهران: نشر میزان، 1391.
  18. هارلو، کارل؛ شبه جرم؛ مترجم: کامبیز نوروزی، چ1، تهران: نشر میزان، 1383.
  19. یون وُو، مین؛ «درآمدی بر سیاست جنایی توتالیتر: جرم و مجازات در کره شمالی (با تاکید بر نقش پلیس)»؛ مترجم: حسین غلامی؛ فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، ش19، 1390.
    1. Akers, Ronald L. Sellers, Christine S; Student Study Guide for Criminological Theories: Introduction, Evaluation, Application; Prepared by: Eric See, Methodist University Elicia Kieser, Methodist University, New York Oxford, Oxford University Press, 2013.
    2. Bartolini, Cesare. Siry Lawrence; "The right to be forgotten in the light of the consent of the data subject"; computer aw & security review 32, 2016.
    3. Bernal, Paul; "The EU, the US and the Right to be Forgotten"; In Reloading Data Protection: Multidisciplinary Insights and Contemporary Challenges, edited by Serge Gutwirth, Ronald Leenes, and Paul De Hert, 61–77. Dordrecht, Netherlands: Springer, 2013.
    4. Creese, Sharon; "In search of oblivion? How the ‘Right to be Forgotten’ could undermine web-based corpora"; Procedia - Social and Behavioral Sciences, 198, 2015.
    5. European Commission; Commission proposes a comprehensive reform of the data protection rules to increase users’ control of their data and to cut costs for business [online], Available from: http://europa.eu/rapid/press-release_IP-12-46_en.htm [30 March 2015], 2012.
    6. Financial Tables; Google Inc., accessed April 1, 2015, https :// investor.google.com/ financial/tables.html, table 1 ($50.547 billion advertising revenue; $55.519 billion total revenue), 2014.
    7. Flaherty, David H; "Protecting Privacy in Surveillance Societies: The Federal Republic of Germany"; Sweden, France, Canada, and the United States. Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1989.
    8. Floridi, Luciano; "The Ethics of Information"; Oxford: Oxford University Press, 2013.
    9. Gibbs, J. Crime; Punishment and deterrence; New York: Elsvier, 1975
    10. http://www.tarjomaan.com/vdci.paqct1avubc2t.html.
    11. Jeffrey Rosen; “The Right to Be Forgotten,” Stanford Law Review Online 64 (February 13, 2012,): 92. http://www.stanfordlawreview.org/ online/privacy-paradox/right-to-be-forgotten.
    12. Lee, D; ‘Google reinstates ‘forgotten’ links after pressure’, BBC News Technology [online], Available from: http://www.bbc.co.uk/news/technology-28157607, 28 [February 2015], 2014.
    13. Mario Viola de Azevedo Cunha, Gabriel Itagiba; Between privacy, freedom of information and freedom of expression: Is there a right to bevforgotten in Brazil?, computer law & security review, p: 1-8, 2016.
    14. Preston, R; ’Why has Google cast me into oblivion?’ BBC Business News, 2 July 2014 [online]. Available from: http://www.bbc.co.uk/news/business-28130581 [28 February 2015], 2014.
    15. Samuel D. Warren and Louis D. Brandeis; "The Right to Privacy"; Harvard Law Review 4, no. 5 (1890): 196.
    16. Schwartz, John; Two German Killers Demanding Anonymity Sue Wikipedia’s Parent, http: //www: http://www.nytimes.com/2009/11/13/us/13wiki.html, 2009.
    17. Stephen C. Bennett; "The ‘Right to Be Forgotten’: Reconciling EU and US Perspectives; Berkeley Journal of International Law 30, no. 1, 2012.
    18. The Report; BBC Radio 4 The ‘Right to be Forgotten; 18 September 2014, 8pm, 2014.
    19. Vaidhyanathan, Siva; "The Googlization of Everything (And Why We Should Worry)"; Berkeley: University of California Press, 2011.
    20. www.wi;ipedia.org
    21. YouTube Community Guidelines; "YouTube LLC, accessed April 1, 2015, http: //www.youtube.com /t/community_guidelines, “Don’t cross the line".
حقوق اسلامی

دوره 14، شماره 54
پاییز 1396
صفحه 33-59