در بیع معلق با تعلیق در منشأ، اثر عقد قبل از تحقق معلقعلیه حاصل نمیشود؛ ولی پرسش قابل طرح این است که آیا در دوران تعلیق برای مشتری حقی نسبت به مبیع عین معین ایجاد میشود؟ در صورت مثبتبودن پاسخ، وضعیت حقوقی تصرفات حقوقی معارض با این حق چیست؟ برخی از حقوقدانان به ایجاد گونهای از حق ابتدائی مسلّم برای مشتری نسبت به مبیع عین معین اعتقاد دارند. برخی دیگر از حقوقدانان معتقدند در این دوران مشتری به وجود اعتباری اقتضایی دارای مالکیت نسبت به مبیع است و بالأخره عدهای از فقهای امامیه به مالکیت معلق برای مشتری باور دارند. همچنین در خصوص وضعیت حقوقی تصرفات حقوقی معارض با حق مشتری برخی از استادان حقوق به عدم نفوذ معتقدند. فرضیه ما در این تحقیق آن است که مشتری در دوره تعلیق نسبت به مبیع عین معین دارای نوعی حق عینی ابتدایی بوده و معامله معارض بایع نسبت به مبیع در وضعیت مراعی میباشد تا اینکه تکلیف معلقعلیه مشخص شود؛ به عبارت دیگر در صورت تحقق معلقعلیه کشف میشود معامله غیرنافذ بوده؛ ولی در صورت عدم تحقق معلقعلیه کشف میشود معامله معارض صحیح و نافذ بوده است.
فاضل لنکرانی، محمدجواد؛ درس خارج فقه، شرایط عوضین، جلسه 93 مورخ 5/2/1394، سایت پایگاه اطلاعرسانی آیت الله شیخ محمد جواد فاضل لنکرانی در: http://www.fazellankarani.com.
قبولی درافشان، سیدمحمدمهدی و سعید محسنی؛ نظریه عمومی بطلان در قراردادها؛ چ1، تهران: انتشارات جنگل، 1391.
قنواتی، جلیل، سیدحسن وحدتی شبیری و ابراهیم عبدیپور؛ حقوق قراردادها در فقه امامیه؛ زیر نظر سیدمصطفی محقق داماد؛ ج1، چ2، تهران: انتشارات سمت، 1388.
کاتوزیان، ناصر؛ قواعد عمومی قراردادها؛ ج1، چ4، تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا، 1376.
ـــــ؛ حقوق مدنی اموال و مالکیت؛ چ10، تهران: نشر میزان، 1384.
ـــــ؛ تحولات حقوق خصوصی: تعلیق در تعهدات؛ چ3، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1375.
کریمی، عباس؛ «تلاشی برای ساماندهی نظریه عدم نفوذ مراعی»، مجله دیدگاههای علوم قضایی؛ دانشگاه علوم قضایی، دوره 17، ش58، 1391.
محقق داماد، سیدمصطفی؛ نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی؛ چ2، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، 1390.
محقق داماد، سیدمصطفی، سیدمهدی قبولی درافشان و علی ساعتچی؛ «تحلیل وضعیت حقوقی معاملات مشتری نسبت به مورد شفعه»، مجله آموزههای فقه مدنی؛ دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ش11، 1394.
محمدی، ابوالحسن؛ مبانی استنباط حقوق اسلامی؛ چ9، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1376.
نعمت اللهی، اسماعیل؛ «طلقبودن مورد معامله از دیدگاه فقهی حقوقی»، مجله مطالعات حقوق خصوصی (حقوق خصوصی)؛ دوره 10، ش2، 1392.
یزدانیان، علیرضا؛ حقوق مدنی تطبیقی: شرط فاسخ در حقوق ایران و فرانسه؛ چ2، تهران: انتشارات سمت، 1388.
ـــــ؛ «بررسی تطبیقی آثار تعلیق در تشکیل و انحلال تعهدات در حقوق ایران و فرانسه»، مجله حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران؛ دوره 40، ش101، 1389.
)