دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده
نظام های قانونگذاری اغلب کشورهای مسلمان در قلمروی کیفری از آبشخور غرب سیراب شده اند، این در شرایطی است که پیشینه قوانین جزایی غربی نشان از تأثیرپذیری آنها از فقه اسلامی و به ویژه اندیشه های مالکیه دارد. این مذهب فقهی در مقررات برخی از کشورهای مسلمان آثار فراوانی بر جای گذاشته است. لیبی، موریتانی و نیجریه سه کشور آفریقایی هستند که سیستم جزایی آنها بر مدار فقه اسلامی شکل گرفته است. تحقیق حاضر که به روش توصیفی تحلیلی به بررسی مقررات این سه کشور پرداخته گویای آن است که آرای مالکی زیربنای قوانین مورد مطالعه را شکل داده اند که نمونه هایی نظیر موضع مقررات مزبور در موضوعات نصاب سرقت، انواع قتل، تعزیر قاتل عمدی . اشتراط تحقق محاربه به ربایش مال به میزان نصاب در این بستر قابل توجه است. علاوه بر آن در موارد سکوت قانونی نیز دکترین حقوقی و رویه قضایی به آموزه‌های این مذهب استناد می‌نمایند، هم‌چنان که در مصادیقی مثل ثبوت حد سرقت نسبت به اموال دزدی‌شده تبعیت از دیدگاه مالکیه مشهود است؛ با وجود این در کشور لیبی چنانچه آرای مذاهب دیگر مساعدتر به حال متهم باشند، در برخی موارد حکم بر اساس آنها متعین خواهد بود. به‌رغم معماری سه نظام حقوقی مورد نظر بر اساس فقه مالکی، در پاره‌ای از موارد نیز به مواضع سایر مدارس فقهی عدول شده است، عدولی که اصولاً در راستای اتخاذ مواضع به نفع متهم بوده، هر چند در مواردی هم بر خلاف این قاعده احکام شدیدتری که با مقتضیات اجتماعی سازگارتر می‌باشد نیز اتخاذ شده است.
اکرمی, روح الله. (1400). قانونگذاری کیفری بر اساس فقه مالکیه در نظام های حقوقی معاصر مطالعه موردی: لیبی، موریتانی و نیجریه. حقوق اسلامی, 18(69), 189-210.
MLA
روح الله اکرمی. "قانونگذاری کیفری بر اساس فقه مالکیه در نظام های حقوقی معاصر مطالعه موردی: لیبی، موریتانی و نیجریه". حقوق اسلامی, 18, 69, 1400, 189-210.
HARVARD
اکرمی, روح الله. (1400). 'قانونگذاری کیفری بر اساس فقه مالکیه در نظام های حقوقی معاصر مطالعه موردی: لیبی، موریتانی و نیجریه', حقوق اسلامی, 18(69), pp. 189-210.
VANCOUVER
اکرمی, روح الله. قانونگذاری کیفری بر اساس فقه مالکیه در نظام های حقوقی معاصر مطالعه موردی: لیبی، موریتانی و نیجریه. حقوق اسلامی, 1400; 18(69): 189-210.
)