پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
حقوق اسلامی
1735-3270
14
54
2017
11
22
چشمانداز رهن منفعت از حیث اجرا در نظام حقوقی ایران
7
32
FA
محمدحسن
صادقی مقدم
استاد گروه حقوق خصوصی دانشگاه تهران
mhsadeghy@ut.ac.ir
امین
قاسم پور
0009-0004-1902-486X
کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه گیلان
amin_ghasempur@yahoo.com
صرفنظر از اینکه رهن منفعت در نظام حقوقی کنونی، باطل شناخته شده است بسیاری از حقوقدانان و فقیهان صحت آن را محتمل دانستهاند؛ اما در نظرهای ایندسته از فقیهان و حقوقدانان هیچگونه توضیحی درباره جزئیات و احکام و تشریفات این عمل حقوقی بیان نشده است که این مطلب در مقاله دیگری بررسی و تبیین شد. این در حالی است که حقوق عرفی عصر کنونی، بیاعتنا به باریکبینیهای مقنّن، در عمل در حال حرکت به سمت افقهایی است که در آن، دادوستدها و مطالبهها بهوسیله منافع اموال (منافع حقوقی) توثیق و تضمین میشود. این گرایش پویا بیتردید نیازمند آییننامههای تدوینشده و هماهنگ در اینباره خواهد بود تا از تشتّت رویهها و پدیدآمدن عرفهای غیررسمی در اینباره جلوگیری شود. پژوهش پیشرو با تنظیم و تدوین آییننامه پیشنهادی درباره رهن منافع اموال کوشش در اینباره است.<br /> رهن منفعت در مرحله انعقاد در مقاله دیگری بررسی شد و در نوشتار پیشرو به تشریفات و احکام مرحله اجرا با اقتباس از تشریفات کنونی برنهاده درباره اجرای رهن اعیان و دیگر آییننامههای مشابه پرداخته خواهد شد.
رهن,مدت,سررسید دین,اجرا,اجاره
https://hoquq.iict.ac.ir/article_32650.html
https://hoquq.iict.ac.ir/article_32650_de38f5f6efd82e0145ab75ad27eaebe8.pdf
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
حقوق اسلامی
1735-3270
14
54
2017
11
22
حق بر فراموششدن؛ از مفهومشناسی تا چالشهای فراروی آن
33
59
FA
نبی اله
غلامی
دانشجوی دکتری حقوق جزا دانشگاه علامه طباطبایی
nabiollah.gholami@yahoo.com
حسن علی
موذن زادگان
دانشیار گروه حقوق جزا دانشگاه علامه
moazenzadegan@gmail.com
حق بر فراموششدن، بهعنوان یکی از حقوق نتیجهگرفته شده از حق بر حریم خصوصی، به منزله امکان حذف اطلاعات مرتبط با اشخاص در فضای مجازی (و حقیقی) به درخواست آنهاست که در چند سال اخیر در رویه قضایی برخی کشورها و نیز دیوان دادگستری اتحادیه اروپا مورد توجه واقع شده است. بهرغم برخی بحثهای طرحشده درباره تعارض این حق با برخی حقوق و آزادیها و نیز امکان سوءاستفاده از آن، امروزه دیوان دادگستری اتحادیه اروپا این حق را مورد پذیرش قرار داده است. با این وجود، رأی دیوان درباره پذیرش این حق بهصورت نسبی و در تعامل با دیگر حقوق اساسی مانند حق آزادی رسانهای، حق آزادی بیان و ... تشریح شده است. نظر به نوظهور بودن این مفهوم، در نوشتار پیشرو با بررسی زمینه شکلگیری، مفهوم و مبانی این حق، چالشهای فراروی پذیرش آن نیز بررسی شده است.
حق بر فراموششدن,گوگل,حریم خصوصی,اطلاعات,آزادی بیان
https://hoquq.iict.ac.ir/article_32652.html
https://hoquq.iict.ac.ir/article_32652_a389bf124c1760ad7f8deb5fd85452a2.pdf
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
حقوق اسلامی
1735-3270
14
54
2017
11
22
بررسی و نقد نظریه «تفکیک قصد و فعل» در استفاده از سلاح هستهای
60
86
FA
محمود
حکمت نیا
استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
mh.hekmatnia@yahoo.com
احمد
احسانی فر
دکترای حقوق خصوصی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
ehsanifarahmad@gmail.com
<em>سلاح هستهای بهعنوان نخستین مولود بهکارگیری بشر از انرژی هستهای کارایی بالایی در پایاندادن به جنگ و محافظت از حکومت و تمامیت سرزمینی ایفا میکند. در برابر میتواند به کشتار گسترده، انبوه و تودهای و اتلاف وسیع در ابعاد انسانی، حیوانی و محیطی بینجامد که پیامدهای خسارتبار آن در هر دو بُعد مکانی و زمانی، قابل گسترش است. چالش اخلاقی پیشگفته باعث شد تا از نخستین روزهای تولید این سلاح مسئله جواز تولید، انباشت و استفاده از آن در عرصههای گوناگون جنگ در دانشهای اخلاق، حقوق و علوم امنیتی و استراتژیکی به بحث و نقد گذارده شود. </em><br /> <em>نظریههای تفکیکی با هدف توجیه چالشهای اخلاقی ناشی از بهکارگیری سلاح هستهای و رفع نگرانیهای بشردوستانه در دو دانش فقه و حقوق در جنگ مطرح شد. نظریه «تأثیر دوگانه» در دانش حقوق در جنگ عرضه شد که مبانی نظری آن را میتوان در متنهای حقوق اسلامی در قالب نظریه «تفکیک قصد و فعل در استفاده از سلاحها و حملههای کشنده و تخریبکننده فراگیر» مشاهده کرد. بر مبنای این نظریهها، جواز استفاده از سلاح هستهای با استناد به فقدان قصد استفادهکننده نسبت به کشتار و تخریب گسترده توجیه میشود. ادبیات و مبانی یکسانی که در ایندو نظریه مطرح شد، زمینه طرح ادله یکسانی را با هدف توجیه استفاده از سلاح هستهای پدید آورده است. مقاله پیشرو میکوشد تا با تبیین مفاد، مبانی، اقتضائات و رویکردهای نظریههای تفکیکی، ادله و مبانی استدلالی و بینشی آنها را نقد و بررسی کند.</em><br /> <br /> <br />
سلاح هستهای,تأثیر دوگانه,انفکاک قصد و فعل,تسری فعل به قصد,فعل محسنانه
https://hoquq.iict.ac.ir/article_32653.html
https://hoquq.iict.ac.ir/article_32653_6de912358c56b8413ee93a1fbcb7e5ce.pdf
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
حقوق اسلامی
1735-3270
14
54
2017
11
22
بررسی فقهی ـ حقوقی شخصیت حقوقی
87
112
FA
حسن آقا
نظری
استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
hnazari@rihu.ac.ir
در مقاله پیشرو شخصیت حقوقی از دو بُعد حقوقی و فقهی بحث شده است. در ادبیات حقوقی معاصر ابعاد گوناگون این موضوع در قالب اقسام اشخاص حقوقی، تمایز شخص حقیقی و شخصیت حقوقی و آثار حقوقی شخصیت حقوقی بحث شده است؛ اما در تحقیقهای فقهی هر چند مالکیت «جهت» پیشینه دارد ولی تطبیق این عنوان بر برخی از مصداقهای مالکیت حقوقی معاصر مانند نهادهای مالی از جمله بانکها و شرکتها و ... مورد اختلاف است.<br /> از اینرو مقاله در بُعد فقهی آن نسبت به تطبیق بر این مصداقها، دو گرایش اثبات و نفی فقهی معاصر را بررسی کرده است. بیگمان اثبات موضوع درباره مصداقهای جدید میطلبید که ابتدا امکان ثبوتی آن و آنگاه امکان اثباتی آن براساس استدلال فقهی انجام پذیرد. راهی که در مقاله پیگیری شده، اثبات شخصیت حقوقی از نظر فقهی بر پایه امکان ثبوتی آن از نظر ارتکاز عقلائی است.
شخص,شخصیت حقوقی,شخصیت حقیقی,سیره عقلاء,سیره متشرعه,اهلیت,ذمه
https://hoquq.iict.ac.ir/article_32654.html
https://hoquq.iict.ac.ir/article_32654_673bb47b31ed9b5a098ca8477fe953b9.pdf
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
حقوق اسلامی
1735-3270
14
54
2017
11
22
تعارض علم اجمالی با قسم و قسامه: نقدی بر ماده 477 قانون مجازات اسلامی
113
135
FA
اسماعیل
آقابابایی
0009-0005-5039-6917
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
aghababaei1@gmail.com
در جایی که علم اجمالی بر وجود مرتکب در بین عدهای خاص مطرح باشد، در صورتی که اطراف دعوا همگی برای تبرئه خود قسم یاد کنند، با وجود بقای علم اجمالی، در جنایات بر نفس دیه از بیتالمال پرداخت میشود اما در جنایات بر اعضا، متهمان ملزم هستند به تساوی دیه را پرداخت کنند. این موضع قانونگذار در ماده 477 قانون مجازات اسلامی از این نظر که در جنایات بر نفس، علم اجمالی را نادیده گرفته، قابل نقد است و بهنظر میرسد تا زمانی که علم اجمالی وجود داشته باشد، نمیتوان به استناد قسامه و قسم، بیتالمال را مسئول پرداخت دیه دانست و در اینباره تفاوتی بین جنایت بر نفس با جنایت بر اعضا نیست.
علم اجمالی,جنایت بر نفس,جنایت بر اعضا,قسامه,لوث,اصل برائت
https://hoquq.iict.ac.ir/article_32655.html
https://hoquq.iict.ac.ir/article_32655_029b37b6569d714cab00e11b8d6370ce.pdf
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
حقوق اسلامی
1735-3270
14
54
2017
11
22
درنگی در مفهوم احساس عدالت قضایی
136
158
FA
محسن
کاظمی نجف آبادی
دکترای حقوق خصوصی، پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی
kazemi1362@gmail.com
علیرضا
آذربایجانی
استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران
azarbaijani@ut.ac.ir
هدف مقاله پیشرو آشنایی با مفهوم احساس عدالت قضایی و تبیین ویژگیها و ملاک وجود آن در جامعه است. پژوهش پیشرو با روش کتابخانهای و بررسی و تحلیل نظرهای ارائهشده درباره احساس عدالت قضایی نگاشته شده است. احساس عدالت نه به معنای هیجان بلکه به معنای ادراک وجود عدالت در بستر رسیدگیهای قضایی است. این احساس متأثر از عاملهای فراوانی است که بسیاری از آنها به روند رسیدگی نامربوط است؛ اما در هر حال، چگونگی تعامل و سازمان قضایی بیشترین اثر را در پدیدآوردن این احساس خواهند داشت. در ادبیات نویسندگان غربی که درباره احساس عدالت قضایی قلمفرسایی کردهاند؛ التزام افراد به احکام دادگاهها نشانه وجود احساس عدالت قضایی برشمرده شده است؛ در حالی که این امر از عوارض اعتماد به دستگاه قضاست و میتوان التزام افراد جامعه به اعتماد و تندادن به نظام قضایی و حرکت در منطق حقوقی را ملاکی عام و شامل درباره وجود احساس عدالت قضایی در جامعه دانست.
احساس عدالت قضایی,دادرسی,اعتماد
https://hoquq.iict.ac.ir/article_32656.html
https://hoquq.iict.ac.ir/article_32656_01c1c1af57aa5fe6d4af9920e7ce81ad.pdf