1
کارشناس ارشد فقه و حقوق خصوصی - مدرس دانشگاه (دانشگاه آیت الله حائری میبد) - وکیل پایه یک دادگستری(عضو کانون وکلای مرکز)
2
، مدیرگروه رشته فقه و حقوق اسلامی دانشگاه آیت الله حائری میبد
چکیده
سه عامل غلبه، عرف و عادت و اذن قانون‌گذار مجموعه عواملی هستند که در منشا اماره اثبات دعوی نقش دارند، اما نقش غلبه در منشا اماره قضایی بسیار کمتر است، به طوری که غلبه عنصر مشخص اماره قانونی از اماره قضایی است. در اماره قضایی اذن قانون‌گذار به صورت کلی است، اما در اماره قانونی این اذن موردی است و نیاز به تصریح قانون‌گذار است، لذا غلبه و اذن قانون‌گذار عناصر تشکیل دهنده اماره قانونی هستند در حالی که عناصر اماره قضایی قرینه و عمل استنباط است. استقراء وسیله کشف غلبه‌هاست و بر هر غلبه‌ای اماره‌ای بنیان نهاده می‌شود و استدلال و استنتاج بر اساس اماره به دست آمده از طریق استقراء، جنبه قیاس دارد. بنابراین در اماره دو روش استقرائی و قیاسی با یکدیگر تلفیق می‌شوند. در اماره قانونی استقراء بر عهده قانون‌گذار و قیاس بر عهده دادرس است، اما در اماره قضایی قیاس و استقراء هر دو بر عهده دادرس است. کلید واژگان: اماره قانونی، اماره قضایی، غلبه، استقراء، قیاس
)